كليدواژه :
بيوفسفر , كلاله , ميكوريزا , وزن خشك گل
چكيده فارسي :
زعفران، گياه ارزشمند ادويه‌اي است كه در صنايع داروسازي و غذايي كاربرد فراواني دارد. با وجود توقع پايين اين گياه از نظر عناصر غذايي، تامين مواد غذايي در محيط رشد ريشه‌ها ميتواند در توليد گل و بنه زعفران مؤثر باشد. اين آزمايش با هدف بررسي تأثير كودهاي زيستي و جهت قرارگيري بنههاي مادريدر خاك بر برخي خصوصيات بنه، گل و كلاله زعفران، به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي پرديس دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران در سه سال زراعي 90-1389، 91-1390 و 92-1391 انجام شد. تيمارها شامل جهت قرارگيري بنهها(در دو وضعيت افقي و عمودي از نظر جهت قرارگيري رأس بنه) و كودهاي زيستي (ميكوريزا Glomus intraradices، بيوفسفر و عدم مصرف كود يا شاهد) بودند. صفاتي نظير تعداد گل، وزن تر و خشك گل، كلاله و گلبرگ در دو سال زراعي 91-1390 و 92-1391 و وزن تر و خشك و قطر بنهها در دو سال زراعي 90-1389 و 91-1390 اندازه‌گيري شدند. نتايج نشان داد كه در هر دو سال زراعي، جهت افقي بنههاي زعفران در خاك بر جهت عمودي از نظر صفات قطر بنه و تعداد بنه در واحد سطح برتري داشت. همچنين قرارگيري افقي بنهها در سال اول، منجر به افزايش وزن تر بنه به مقدار 23/6 درصد نسبت به وضعيت عمودي بنهها گرديد، ولي در سال زراعي دوم، وضعيت عمودي بنهها داراي وزن تر بيشتري (معادل 6/3 درصد) در مقايسه با وضعيت افقي بود. در سال اول، تيمار تلفيقي ميكوريزا با وضعيت افقي بنهها در خاك، بيشترين وزن تر و خشك بنه در واحد سطح را دارا بود. در سال دوم، بيشترين مقدار دو صفت وزن تر و خشك بنه در واحد سطح، در تيمار تلفيقي اعمال بيوفسفر با وضعيت افقي بنهها مشاهده شد. وزن تر و خشك گل و كلاله در تيمار وضعيت افقي بنههاي زعفران در مقايسه با وضعيت عمودي بنهها افزايش يافت. بررسي اثر نوع كودهاي زيستي بر وزن تر و خشك گل، گلبرگ و كلاله نيز نشان داد كه كودهاي بيوفسفر و ميكوريزا به ترتيب داراي بيشترين و كمترين مقدار اين صفات بودند. مطابق نتايج، در هر دو سال مطالعه خصوصيات گل، برترين تيمار تلفيقي از نظر صفات وزن خشك گل و گلبرگ و وزن تر كلاله، قرارگيري افقي بنهها در خاك تحت شرايط اعمال كود بيوفسفر بود.
چكيده لاتين :
Saffron is a valuable spice plant applied in the pharmaceutical and food industries. Despite low
expectations for plant nutrients, food supply in plants’ Rhizosphere can be effective in the production of
flowers and corms of saffron. This experiment was conducted in order to investigate the effects of
biofertilizers inoculation and mother corm direction in soil on some corm, flower and stigma traits of
saffron. An experiment was conducted as factorial layout based on a randomized complete block design
with three replications at research farm of Faculty of Agriculture, Tehran University during 2010 to 2013.
Treatments included mother corm direction in two levels (horizontal and vertical) and biofertilizers (with
mycorrhiza and biophosphorous inoculation, and control). In this experiment, traits such as flower
number, fresh and dry weight of flower, stigma, petal and corms and corm diameter was measured. The
results indicated that in both years of corm study, horizontal direction of saffron corm in soil was superior
to vertical direction for corm diameter and number per square meter. Also, in first year, fresh weight of
corms in horizontal direction of corms was 23.6% higher than vertical direction, but in second year,
vertical direction caused more fresh weight of corm (6.3%) than the horizontal direction. In the first year,
the most fresh and dry weight of corms was obtained in integrated treatment of mycorrhiza and
horizontal direction of corms in soil. In second year, the most of these traits was observed in integrated
treatment of biophosphorous and horizontal direction of corms in soil. Fresh and dry weight of flower and
stigma increased in horizontal direction treatment compared to vertical direction of corms. Investigation
of biofertilizer effect on fresh and dry weight of flower, petal and stigma showed that the highest and the
lowest of these traits were in biophosphorous and mycorrhiza fertilizers, respectively. According to
results, in both years of study of flower traits, the best treatment for dry weight of flower and petal and
fresh weight of stigma was integrated treatment horizontal direction of corm under the application of
biophosphorous fertilizer.
