پديد آورندگان :
حجتي فهيم، نرجس دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي، اردبيل , صدقي، محمد دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي، اردبيل , چايچي، مهرداد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان همدان، همدان , سيد شريفي، رئوف دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي، اردبيل
كليدواژه :
پيش‌تيمار , سرعت جوانه‌زني , شاخص بنيه گياهچه , كارايي استفاده از ذخاير بذر
چكيده فارسي :
كشور ايران در زمره مناطق خشك و نيمه خشك جهان قرار دارد كه حدود 63 درصد از سطح زير كشت گندم در آن بصورت ديم مي‌باشد. استفاده از كودهاي آلي و زيستي به عنوان يكي از مولفه‌هاي اصلي مديريت مواد غذايي گياه در كشاورزي پايدار مي‌تواند نقش بسزايي در حل مشكلات ناشي از كودهاي شيميايي ايفا نمايد. هدف از اين پژوهش، بررسي تاثير پيش‌تيمار بذرهاي ارقام گندم ديم با كودهاي زيستي و آلي بر شاخص‌هاي مرتبط با جوانه‌زني و رشد هتروتروفيكي گياهچه انجام پذيرفت.
مواد و روش‌ها: آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاٌ تصادفي با سه تكرار درآزمايشگاه كنترل وگواهي بذر و نهال مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان همدان انجام شد. تيمارهاي تلقيح بذر شامل كودهاي آلي و زيستي: سي‌فول، روت، بيوهلث، تريكودرمين و شاهد بدون تيمار، روي هشت رقم گندم ديم شامل آذر 2، هشترود، باران، رصد، اوحدي، سرداري، تكاب و هما بود. بذرهاي ضدعفوني شده با كودهاي آلي و زيستي با غلظت‌هاي مشخص پيش‌تيمار شده و درون ژرميناتور در دماي 20 درجه سانتي‌گراد قرار داده شدند. اولين روز شمارش و آخرين روز شمارش، بذرهاي جوانه‌زده براي گياه گندم به ترتيب روز چهارم و روز هشتم پس از شروع آزمايش بود. بذرهاي جوانه‌زده در هر تيمار شمارش و شاخص‌هاي جوانه‌زني از قبيل سرعت جوانه‌زني، متوسط جوانه‌زني روزانه، ضريب سرعت جوانه‌زني، شاخص طولي و وزني بنيه گياهچه، وزن تر ريشه‌چه، ساقه‌چه و گياهچه، استفاده از ذخاير بذر، كارآيي ذخاير بذر و كسر استفاده از ذخاير بذر محاسبه گرديد.
يافته ها: با كاربرد سطوح مختلف كودي سرعت جوانه‌زني در تيمار هما×بيوهلث (155 درصد)، متوسط جوانه‌زني روزانه تيمار هشترود×بيوهلث (69 درصد)، ضريب سرعت جوانه‌زني تيمار اوحدي×روت (60 درصد)، شاخص طولي گياهچه تيمار اوحدي×بيوهلث (108 درصد) و وزني بنيه گياهچه تيمار هما×بيوهلث (64 درصد)، وزن‌تر ريشه‌چه تيمار هشترود×روت (106 درصد)، وزن‌تر ساقه‌چه تيمار هشترود×سي‌فول (23 درصد) و وزن‌تر گياهچه تيمار هما×بيوهلث (42 درصد)، نسبت طول ريشه‌چه به طول ساقه‌چه تيمار اوحدي×تريكودرمين (75 درصد)، استفاده از ذخاير بذر تيمار هما×بيوهلث (118 درصد) و كسر استفاده از ذخاير بذر تيمار هما×بيوهلث (119 درصد) نسبت به شاهد افزايش يافت. ضمن اينكه كود بيوهلث و رقم هشترود در اكثر صفات مورد بررسي بيشترين ميانگين‌ها را به خود اختصاص دادند.
نتيجه‌گيري: نتايج بررسي سطوح مختلف كودي نشان داد پيش‌تيمار با كود بيوهلث در اكثر شاخص‌هاي مرتبط با جوانه‌زني و رشد هتروتروفيكي گياهچه داراي اختلاف معني‌دار با ساير سطوح كودي بود.
چكيده لاتين :
Introduction: Iran is located in the arid and semi-arid regions of the world with an average rainfall of
240 mm per year, which requires rethinking of the adoption of methods. One of the alternative ways is to use
organic and biological fertilizers. Biological fertilizers are considered as the main and the most important
factor in the integrated management of plant foods for sustainable agriculture as they play an important role
in product improvement and efficiency. Therefore, this research was carried out with the aim of investigating
the effect of seed pre-treatment with some organic and biological fertilizers in rainfed wheat.
Materials and Methods: A factorial experiment with three replications was conducted at the Laboratory
of Seed and Plant Certification and Registration of the Center of Agriculture and Natural Resources Research
located in Hamedan. Seed inoculation was considered in 5 levels (Seafull, Disper Root Gs., Bio-Health,
Trichodermin and control) on 8 different rainfed wheat cultivars (Azar-2, Hashtrood, Baran, Rasad, Owhadi,
Sardari, Takab and Homa). First, the seeds were disinfected with sodium hypochlorite, and were then
cultured in special containers and were placed in the germinator at 20 ° C. After 4 and 8 days, the number of
germinated seeds was counted. Germination seeds were counted in each treatment and germination indices
such as germination rate, average daily germination, coefficient germination rate, longitudinal vigor index,
weight vigor index, seedling fresh weight, root length/shoot ratio, shoot fresh weight, root fresh weight, seed
reserve utilization rate, seed reserve utilization efficiency, fraction utilization seed reserve, seed dry weight
were calculated.
Results: With application of different levels of fertilizer, the rate of germination treatment Homa×Bio-
Health (155%), average daily germination treatment Hashtrood×Bio-Health (69%), coefficient germination
rate treatment Owhadi×Disper Root Gs (60%), longitudinal vigor index treatment Owhadi×Bio-Health
(108%), weight vigor index treatment Homa×Bio-Health (64%), root fresh weight treatment
Hashtrood×Disper Root Gs (106%), shoot fresh weight treatment Hashtrood×Seafull (23%), seedling fresh
weight treatment Homa×Bio-Health (42%), root length/shoot ratio treatment Owhadi×Trichodermin (75%),
seed reserve utilization rate treatment Homa×Bio-Health (118%), and fraction utilization seed reserve
treatment Homa×Bio-Health (119%) increased, compared with the control. In addition, the application of
Bio-Health fertilizer and Hashtrood cultivar had the highest amount in almost all the mentioned attributes
Conclusion: Investigation of the different levels of fertilization showed that in most of the indices related
to germination and heterotrophic growth of seedling, pretreatment with Bio-Health biofertilizer had a
significant difference with other fertilizer levels.
