پديد آورندگان :
مسي وند، مريم دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده علوم جنگل , پيام نور، وحيده دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده علوم جنگل , حسني، داراب موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر - بخش تحقيقات باغباني، كرج , آقايي، محمدجعفر سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات علوم باغباني، كرج , محمدي، جهانگير دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده علوم جنگل
كليدواژه :
گردو , صفات مورفولوژيكي , سطح برگ , برگچه
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: اين پژوهش با هدف بررسي و مقايسه صفات مورفولوژيكي برگ گونه‌ها، ژنوتيپ‌ها و هيبريدهاي بين گونه‌اي درختان گردو موجود در ايستگاه تحقيقاتي كمال شهر كرج، بخش تحقيقات باغباني موسسه اصلاح و تهيه نهال و بذر صورت گرفت. خصوصيات ريخــت شناســي جــزو نخســتين و پــركــاربردتــرين نشانگرهايي هسـتند كـه از ديـر بـاز همـواره مـورد توجـه گياهشناسان بوده‌اند كه در اين ميان صفات ريختي بـرگ داراي جايگـــاه ويـــژه اي در رده بنـــدي گياهـــان اســـت. اهميت اين خصوصيات تا حدي است كه مي‌توان با مطالعه آن‌ها به روند تنوع ژنتيكي در گياهان كمك شاياني كرد. با استفاده از اين نشانگرها مي‌توان گونه‌ها و حتي كلن‌هاي داخل يك گونه را از هم متمايز كرد.
مواد و روش‌ها: ارزيابي خصوصيات برگ هشت ژنوتيپ گردوي سياه (N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7, N8) هفت رقم گردوي ايراني (دماوند، جمال Ronde de Montignac, Pedro, Hartley, Chandler, Seer, وK72, B21)، پنج ژنوتيپ از هيبريدهاي بين گونه‌اي(J. hindsii × J. nigra) و چهار ژنوتيپ از هيبريدهاي بين گونه‌اي(J. hindsii × J. regia) و يك ژنوتيپ از گونه J. hindsii با نمونه-گيري در تابستان از برگ‌هايي كه رشد كامل رسيده بودند انجام شد. در مجموع 14 صفت شامل 7 صفت كمي (طول و عرض كلي برگ aوb ، عرض برگچه e، طول برگچهf ، طول دمبرگc ، تعداد و شاخص سطح برگ) و 7 صفت كيفي (شكل برگ و برگچه، حاشيه برگ، رنگ برگ و دمبرگ، زمان باز شدن جوانه‌هاي برگ، كرك دار بودن، زمان خزان برگ و دوام دمبرگ اصلي) مورد ارزيابي قرار گرفت.
يافته‌ها: نتايج حاكي از وجود تنوع زياد مورفولوژيكي بين گونه ها و هيبريدهاي گردو است. نتايج آماري مؤيد آن است كه با صفات انتخابي مي‌توان تا حد زيادي ژنوتيپهاي گردو را از يكديگر تفكيك نمود.
نتيجه گيري: بيشترين سطح برگ متعلق به رقم 21B مربوط به گونه گردوي ايراني با 336/3 سانتيمترمربع و كمترين سطح برگ نيز متعلق به گونه گردوي سياه ژنوتيپ 8N با سطح برگ 76/2 سانتيمترمربع بود. ميانگين صفات كمي برگ نمونه‌هاي مورد بررسي نشان داد كه ارقام گردوي ايراني داراي بيشترين ميانگين طول و عرض برگ و گردوي سياه نيز داراي كمترين طول و عرض بودند. همچنين ميانگين بيشترين عرض و طول برگچه مربوط به گردوي ايراني و در مقابل هيبريد بين گونه‌اي پارادوكس (J. hindsii x J. regia) نيز داراي كمترين عرض برگچه بود. كمترين طول برگچه نيز براي گونه گردوي سياه اندازه‌گيري شد. در ميان گونه‌هاي مورد بررسي، گردوي ايراني داراي كمترين تعداد برگچه و برگ گونه J. hindsii بيشترين تعداد برگچه را داشت. ژنوتيپهاي گردو با استفاده از تجزيه خوشه‌اي (كلاستر) بر اساس صفات كمي و كيفي برگ مورد بررسي به سه خوشه مجزا تفكيك گرديدند. خوشه اول شامل: شش ژنوتيپ مختلف گردوي سياه، گونه J. hindsii و هيبريدهاي بين گونه‌اي رويال و پارادوكس، خوشه دوم شامل ارقام مربوط به گردوي ايراني و خوشه سوم دربرگيرنده ژنوتيپ (B21) از گردوي ايراني بود.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: This study was conducted in order to evaluate and compare the
morphological traits of species leaflet, genotypes and inter-species hybrids of walnut tree in the
Research Center of Kamal-Shahr, Karaj, Iran, Horticultural Research station, Seed and Plant
Improvement Institute. The importance of morphological characteristics is such an extent that
the study of them can be helpful to process genetic diversity in plants. More morphological
markers are associated with qualitative traits that can be ranked objectively. Until recently,
genetic markers used to create maps in plants were morphological characteristics such as
dwarfism, leaf shape and etc. Using these markers, species and even clones within a species can
be distinguished from one another.
Materials and Methods: Evaluation of traits from following genotypes was performed with
sampling in the summer from the leaves that were grown fully: eight genotypes of black walnut
(N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7, N8), seven cultivars / genotypes of Iranian walnut
(Seer Damavand, Jamal, Chandler, Hartley, Pedro, Ronde de Montignac, B21 and K72), five
genotypes of inter-specific hybrids (J. hindsii × J. nigra) and four genotypes of inter-specific
hybrids (J. hindsii × J. regia) and a genotype of J. hindsii species. In total, 14 traits were
evaluated including 7 quantitative traits (length and width of leaves (a and b), leaflets width (e),
leaflet length (f), petiole length (c), number and leaf area index) and 7 qualitative traits (shape of
the leaflet, leaf edge, leaf and petiole color, time of opening leaf bud, having wool, time of
falling leaf and main petiole durability).
Results: The results indicated that there was much morphological diversity among above
species and hybrids. Statistical results showed that this species can be distinguished with
selected traits.
Conclusion: The highest leaf area was belonged to B21 genotype of Iranian walnut species with
336.3 cm2 and the lowest leaf area was measured for N8 genotype of black walnut with
76.2 cm2. The average of quantitative traits for leaf samples showed that Iranian walnut
cultivars had the maximum mean of leaf length and width and black walnut had the minimum
length and width of leaf. The mean of maximum width and length of leaflet was observed in
Iranian walnut and the lowest leaflet width was observed in paradox inter-specific hybrid. The
minimum of leaflet length were measured in black walnut. Among the evaluated species, the
minimum and maximum number of leaflets was achieved in Iranian walnut and J. hindsii
species, respectively. Genotypes were studied and grouped using cluster analysis and based on
quantitative and qualitative characteristics of leaves. The genotypes were separated into three
distinct clusters. The first cluster includes: six different genotypes of Black Walnut, J. hindsii
species and inter-specific hybrids of Royal and paradox, a second cluster includes the cultivar of
Iranian walnut and third cluster includes (B21) genotypes of Iranian walnuts.
