مطالعه تأثير حفاظت انجمادي به روش شيشه‌اي شدن بر جوانه‌زني بذور پنبه ارقام ورامين و ساجدي

ژرم‌پلاسم از جمله منابع ارزشمند در حوزه علوم‌زيستي و كشاورزي محسوب مي‌شود كه از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. هدف اصلي اين تحقيق مطالعه تأثير حفاظت فراسرد بهروش شيشه‌اي شدن بر شاخص‌هاي رشد و نموي بذور گياه پنبه مي‌باشد. تكنيك نگهداري در نيتروژن مايع از جمله روش‌هاي نگهداري بذر و ساير بافت‌هاي گياهي است كه در آن مواد گياهي بهطور نامحدود و بدون از دست دادن قوه ‌ناميه قابل ذخيره‌سازي است. آزمايش حاضر بهصورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار بر روي بذور پنبه (بر روي صفات درصد جوانه‌زني، طول ريشه‌چه و طول ساقه‌چه) انجام گرفت. فاكتور اول رقم با دو سطح (ورامين و ساجدي) و فاكتور دوم زمان آب‌گيري با پنج سطح شامل (20، 40، 60، 80 و 100 دقيقه) و فاكتور سوم نوع محلول آب‌گيري در دو سطح (PVS2 و PVS3) و شاهد در نظر گرفته شد. تجزيه واريانس نشان داد كه اثر رقم، زمان تيمار و نوع محلول بر روي صفات درصد جوانه‌زني، طول ريشه‌چه و طول ساقه‌چه در سطح احتمال 1 درصد (P<0.01) معني‌دار است. اثر متقابل رقم × زمان تيمار براي دو صفت طول ريشه‌چه و درصد جوانه‌زني معني‌دار بود (P<0.01). اثر رقم × نوع محلول نيز روي كليه صفات معني‌دار بود. زمان تيمار × نوع محلول تنها در صفت طول ساقه‌چه معني‌دار بود و اثرات سه‌گانه رقم × زمان تيمار × نوع محلول تنها در صفت درصد جوانه‌زني معني‌دار بود (P<0.01). از نتايج حاصله از اين تحقيق مي‌توان در حفاظت از ژرم‌پلاسم بذور پنبه بهره‌مند گرديد.

Germplasm is one of the most valuable resources in the field of science and agriculture, which is very important. The main objective of this study was to study the effect of ultrasound conservation invitro on the growth parameters of cotton seeds. Technique of liquid nitrogen storage is one of the methods for preserving seed and other plant tissues in which plant materials can be stored indefinitely and without loss of germination. This experiment was carried out using a completely randomized design with three replications as a factorial on cotton seeds (traits of germination percentage, root length and shoot length). The first factor was genotype with two levels (Varamin and Sajedi) and the second factor was the dewatering time of five levels (20, 40, 60, 80 and 100 minutes) and third factor was considered as type of soluble dewatering in two levels of (PVS2 and PVS3) and control. The results of a variance nalysis showed that the effect of cultivar, treatment time and type of solution on germination percentage, root length and shoot length were significant at 1% probability level (P<0.01). Interaction effect of cultivar *treatment time was significant for root length and germination percentage (P<0.01). The effect of cultivar× type of solution on all traits was significant . The treatment time×type of solution significantly affected only shoot length, and the triple effect of genotype *treatment time* solution type was only significant in terms of germination percentage (P<0.01). The results of this study can be used to protect cotton seeds germplasm.