ارزيابي تمايز، يكنواختي و پايداري (DUS) خصوصيات ريخت شناختي كيفي برخي ارقام و ژنوتيپ‌هاي پنبه تار متوسط (Gossypium hirsutum L.)و تاربلند (G. barbadense)

به­منظور ارزيابي خصوصيات ريخت­شناختي كيفي36 رقم و ژنوتيپ­ پنبه در اين تحقيق در سال­هاي92-1391، 22خصوصيت ريخت­شناختي كيفي در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان تهران(ورامين) و مؤسسه تحقيقات ثبت و گواهي بذر و نهال در كرج بررسي شدند. نتايج نشان داد، 11 خصوصيت ريخت­شناختي كيفي متمايز بودند. برمبناي رنگ گلبرگ ارقام و ژنوتيپ­هاي به دو گروه متمايز گلبرگ زرد و كرم تقسيم شدند. تمامي ارقام گلبرگ زرد رنگ، پنبه­هاي تاربلند و همه ارقام و ژنوتيپ­هاي گلبرگ كرم رنگ پنبه­هاي تار متوسط بودند. از ميان ارقام گلبرگ زرد رنگ، شامل ارقام دكتر عمومي، گيزا و ترمز14، رقم ترمز14، به­علت همتراز بودن موقعيت كلاله نسبت به پرچم‌ها از 2 رقم ديگر متمايز شد. ارقام گلبرگ كرم رنگ نيز براساس شكل برگ به2 گروه برگ پنجه مانند و برگ نيزه­اي تفكيك شدند. ارقام و ژنوتيپ­هاي برگ نيزه­اي3 رقم سپيد، اكرا برگ قرمز و سوپر­ اكرا بودند كه در ميان آن­ها خصوصيت شكل برش طولي قوزه و رنگ كرك بذر3 رقم را از يكديگر متمايز كردند. ارقام و ژنوتيپ­هاي برگ پنجه­اي نيز كه بالغ31 رقم و ژنوتيپ مورد ارزيابي بودند، برمبناي صفت شكل برش طولي قوزه به3 گروه اصلي تقسيم شدند.20 رقم و ژنوتيپ اين گروه ارقام و ژنوتيپ­هاي با شكل برش طولي قوزه تخم مرغي بودند كه ارقام اين گروه نيز براساس7 خصوصيت ريخت­شناختي كيفي حفره‌هاي سطحي قوزه، دندانه­دار بودن براكته، موقعيت كلاله نسبت به پرچم‌ها، پرز­­داربودن سطح زيرين برگ، شكل گياه در بلوغ سبز، تراكم كرك بذر و تيپ گلدهي گياه از يكديگر متمايز شدند.

In order to evaluate the qualitative morphological characteristics of 36 cotton cultivars and genotypes , 22 qualitative morphological characteristics was studied in Tehran Agriculture and Natural Resources Research Center at Varamin and Seed and Certificate Research Instituteat Karajduring 2012 to 2013 years.. Results showed that11 qualitative morphological characteristicsweredistinct.On the base of petal color, cultivars and genotypes divided into two groups of distinct yellow and creampetal . All yellow petal cultivars, long staple cottons and all cultivars and genotypes of cream petal were Upland cottons. Among the yellow petal cultivars, including Dr. Omoumi, Giza and Termez 14, the cultivar of Termez 14 was distinguished from the other two cultivars due to alignment of position of stigma relative to anthers,. Cream petal cultivars based on leaf shapewere also divided into two groups ofpalmate and lanceolate.Lanceolate cultivars and genotypes of 3 cultivars were, Sepid, Okra Leaf-Red and Super okra among which they distinguished boll longitudinal shape and seed color of fuzz. Palmate leaf shape cultivars and genotypes group which were evaluatedfor 31 cultivars and genotypes, were divided into 3 main groups based on boll longitudinal shape. The number of 20 cultivars and genotypes of this group were cultivars and genotypes with ovateboll longitudinal shape which also based on 7 qualitative morphological characteristicsincluding boll pitting of surface, bract dentations at green maturity, position of stigma relative to anthers, leaf lower side density of pubescence, plant shape at green maturity, seed fuzz density and plant type of flowering were distinguished from each other.