پديد آورندگان :
دزفولي، حديث دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه جنگلداري، خرم آباد , باده يان، ضياءالدين دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه جنگلداري، خرم آباد , نقوي، حامد دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه جنگلداري، خرم آباد , مهدي كرمي، شهرام دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه جنگلداري، خرم آباد
كليدواژه :
تراكم تاج , جست گروه , زوال بلوط , فرم رويشي , موقعيت گونه
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: در چند سال اخير زاگرس به‌عنوان بزرگ‌ترين اكوسيستم جنگلي كشور درگير پديده زوال شده است. زوال بلوط مي‌تواند به‌طور هم‌زمان در مناطق جغرافيايي مختلف توسط عوامل تنش كاملاً متفاوت يا يكسان رخ دهد و منجر به مرگ درختان بلوط شود. مرگ‌ومير درختي با كاهش تراكم توده، تغيير فراواني گونههاي درختي، كاهش انبوهي تاج پوشش و تغيير در ساختار جنگل‌ها موجب كاهش كمي و كيفي توده‌هاي جنگلي شده و بر عملكرد اكوسيستم‌هاي آن‌ها تأثير منفي مي‌گذارد. لذا اين بررسي با هدف تعيين ارتباط برخي از خصوصيات درختي، توده جنگلي و عوامل فيزيوگرافي با ميزان خشكيدگي صورت پذيرفت.
مواد و روشها: در منطقه مله‌شبانان در استان لرستان ابتدا در سطح50 هكتار از جنگل‌هاي منطقه با استفاده از يك شبكه منظم تصادفي با ابعاد 100*100متر، 42 قطعه‌نمونه دايره‌اي شكل به مساحت 15 آر پياده شد. در هر قطعه‌نمونه از بين مشخصههاي ساختاريتوده، قطر برابرسينه درختان، سطح و تراكم تاج (باز، متوسط، بسته) درختان و جستگروهها، ارتفاع درخت، تعداد جستها در هر جست گروه، فرم رويشي، موقعيت گونه و درصد خشكيدگي (سالم، ضعيف، متوسط، شديد) با استفاده از كلاسه‌بندي خشكيدگي در چهار كلاس خشكيدگي تاجي (سالم: كمتر از 5 درصد خشكيدگي تاجي، ضعيف: 33-5 درصد خشكيدگي تاجي، متوسط: 66-34 خشكيدگي تاجي، شديد: بيش از 66 درصد خشكيدگي تاجي) در نظر گرفته‌شده وضعيت سلامت هر درخت بر اساس آن تعيين و يادداشت شد. لايه‌هاي شيب در دو طبقه جهت جغرافيايي در 5 طبقه و ارتفاع از سطح دريا نيز در دوطبقه تهيه شد.
يافته ها : نتايج نشان داد كه ميزان خشكيدگي با فرم درختي، ارتفاع درخت و تراكم توده داراي ارتباط معنيدار و با قطر برابرسينه، تعداد جست و سطح تاج ارتباط معنيدار نداشت. پايه‌هاي با تجمع گروهي داراي ميزان خشكيدگي بيشتري نسبت به پايه‌هاي انفرادي بودند. همچنين درختان تاج باز ميزان خشكيدگي شديدتري داشتند. ميزان خشكيدگي درختان در دو طبقه شيب تفاوتي نداشت. درصورتي كه در جهت جنوبي و ارتفاع بالاتر ميزان خشكيدگي شديدتر بود.
نتيجه گيري: بيشترين فراواني خشكيدگي متعلق به طبقه 4 و طبقه 1 است درصورتي‌كه روند كنوني ادامه پيدا كند با وقوع خشك‌سالي مكرر درختان از طبقات پايين‌تر خشكيدگي به طبقات بالاتر انتقال پيدا مي‌كنند و با چنين وضعيتي امكان بازسازي و برگشت جنگل به حالت طبيعي را غيرممكن مي‌كند؛ اما درصورتي‌كه عوامل تشديدكننده زوال مديريت شوند و دخالت‌هاي انساني در طبيعت كنترل شوند، مي‌توان وضعيت كنوني را ثابت نگه داشت يا حتي با توجه به شواهدي كه از جست دهي درختان خشكيده در منطقه موردمطالعه وجود دارد، به بازگشت و احياي جنگل اميدوار بود
چكيده لاتين :
Background and Objectives: In recent years, Zagros, as the largest forest ecosystem in Iran, have
been affected by the oak decline phenomenon. Oak decline can occur simultaneously in different
geographic regions by completely different or identical stressors and lead to the death of oak trees.
Tree mortality decreases both forest quality and quantity and has a negative effect on the ecosystem
performance by decreasing the density of the stand, changing the abundance of tree species, reducing
the canopy cover and changing the structure of the forests. Therefore the present study was carried
out with the aim of determining the relationship between some tree characteristics, forest stand and
physiographic factors with the rate of dieback.
Materials and Methods: In 50 hectare of this forest by a random systematic grid (100*100) 42
circular sample plots with 1500 m2 area were selected. The layers of slope in two categories, aspect,
and altitude in two categories were prepared. In each sample plot the structural characteristics of
stand such as; diameter at breast height, Crown area, Crown density (open, medium, closed), tree
height, number of sprouts, tree origin, tree position, and dieback rate (in four classes including
healthy: less than 5%, poor crown dieback: 33-5%, average crown dieback: 66-34%, severe crown
dieback: more than 66%) were measured and recorded.
Results: The results showed that the relationship between dieback rate with trees origin, tree height,
and stand density was significant. However, there was no significant relationship between dieback
rate and the diameter at breast height (DBH), the number of sprouts and crown area (canopy). The
trees located on aggregated group had the higher rate of dieback than individual trees. The
relationship between physiographic factors with dieback rate showed that there was no significant
relationship between slope and dieback. The rate of dieback in southern aspect and in higher
elevations was higher.
Conclusion: Most of the diebacks belong to the 4th and 1st classes. If the current trend along with
frequent droughts continues, the trees are transferred from lower classes to higher classes. In such a
situation it is impossible to restore the forest to the natural state, but if escalating factors are
managed and human intervention is controlled in the nature, the current situation can be kept
constant, or even given the evidence of the presence of sprout shoots, it is hoped to restore the forest.
