بررسي غلظت برخي فلزات سنگين در زمين‌هاي پايين‌دست انباشت‌گاه پسماند جنوب شهر كرمانشاه

Evaluating the Concentration of Heavy Metals in Downstream Area of Southern Waste Landfill in Kermanshah

در سال ­هاي گذشته به­دليل تغيير الگوي استفاده از زمين، آلودگي خاك به­ مثابة موضوع مهمّ زيست‌محيطي در كشورهاي توسعه ­يافته و درحال توسعه مطرح است. درميان آلاينده­هاي متعدّد خاك، آلودگي به عناصر سنگين به­دليل سمّيت بالا و ماندگاري زياد در محيط، خطر زيادي دارد. در نوشتار پيش رو ميزان آلودگي زمين­هاي پايين­دست انباشت­گاه پسماند در جنوب شهر كرمانشاه به عناصر سنگين بررسي شده است. 208 نمونه خاك سطحي (0 تا 20 سانتي­متري) در قالب الگوي شبكه­بندي منظّمي با فاصله 50 متري تهيه شد. الگوي مكاني غلظت كلّ عناصر با تغييرنماي تجربي محاسبه و مدل برازش داده­شدة زمين­آماري بررسي شد. ميانگين غلظت كلّ عناصر آهن، منگنز، مس و روي در زمين­هاي پايين­دست انباشت­گاه پسماند به­ترتيب 4077، 943، 41/8 و 102 ميلي­گرم بر كيلوگرم بود. براساس پارامترهاي تغييرنما مدل كروي بهترين مدل براي توصيف تغييرپذيري مكاني عناصر سنگين مورد مطالعه بود. غلظت كلّ عناصر سنگين مورد مطالعه داراي وابستگي مكاني قوي بوده كه بيانگر مقياس مناسب مطالعه است. با توجّه به نقشه ­هاي كريجينگ معمولي غلظت كلّ عناصر در قسمت­هاي مركزي منطقة مورد مطالعه كمتر از ساير نقاط است. چه­بسا اين امر به­دليل شيب كمتر قسمت­هاي مركزي منطقه و نفوذ كمتر شيرابة پسماند به اين قسمت باشد. غلظت عناصر در قسمت جنوب شرقي به سمت شمال شرقي به ­دليل شيب بالاي منطقه و نزديكي به محلّ انباشت پسماند، بيشتر است. نتايج نشان از روند فزايندة آلودگي خاك در درازمدّت داشت؛ بنابراين با توجّه به آنچه گفته شد با درنظرگرفتن افزايش جمعيّت، نرخ توليد پسماند، فاصله از مركز شهر و ديگر عامل‌هاي تعيين مكان انباشت­گاه پيشنهاد مي‌شود كه مكان­يابي انباشت­گاه پسماند مورد بازنگري علمي قرار ‌گيرد؛ همچنين انجام خدماتي همچون جداسازي پسماند در مبدأ، بازيافت، كمپوست‌سازي و موارد ديگر لازم است.

Affected by the change of land-use pattern, soil pollution has become an important environmental issue in developed and developing countries. Heavy element pollution, as a kind of soil pollutant, is really dangerous due to their high toxicity and persistence in the environment. In the current study, the extent of pollution to heavy elements in downstream area of southern waste landfill of Kermanshah city was investigated. In this research, 208 soil samples (from 0 to 20 cm depth), were collected with 50 meters distances systematically from downstream area of waste landfill. The spatial pattern of variables was investigated through calculating experimental variograms and fitted models using geostatistics. The mean concentrations of Fe, Mn, Cu and Zn in downstream area of waste landfill are 4077, 943, 41.8 and 102 mgkg−1 respectively. The spherical model was recognized as the best model to describe the spatial variability of total heavy metals. Total content of Fe, Mn, Cu and Zn showed a strong spatial dependence. According to the ordinary kriging maps, the total concentration of elements in the central parts of the study area is less than the other parts. This is probably due to the lower slope of the central region and consequently the lower infiltration. The concentration of elements in the southeastern towards the northeast High slope of the area is the result of the adjacency to the waste landfill and also the higher steepness in this part. The findings indicated a long-term progressive trend soil pollution, thus it is necessary to halt latex infiltration either towards the soil or vertically ground water. The results showed a long-term progressive trend in soil pollution. Considering population growth, waste production rate, distance from the city center, and other factors determining the location of landfill, it is suggested to reconsider positioning waste landfill scientifically. Furthermore, some services such as waste separation in the source, waste recycling in the source, and composting would be inevitable