كاني‌ شناسي و ويژگي‌هاي آگات معدن بايگ در تربت حيدريه، شمال شرق ايران

Mineralogy and characterization of agate in the Torbate-Heidariya Bayag mine, NE Iran

آگات كه در زبان فارسي عقيق ناميده مي‌شود، يكي از سنگ‌هاي نيمه قيمتي فراوان ايران است كه از معدن آگات بايگ در شمال غرب تربت حيدريه استخراج مي‌شود. تعيين كاني‌شناسي آگات براي انتخاب روش مناسب تراش و بهسازي داراي اهميت است. از اين رو در اين پژوهش كاني‌شناسي آگات‌هاي معدن بايگ با استفاده از بررسي ­هاي ميكروسكوپي تصاوير، ميكروسكوپ الكتروني روبشي و طيف­ سنجي ليزر رامان بررسي شد. از نظر كاني‌شناسي، كلسدوني به‌ عنوان كاني اصلي آگات معرفي مي‌شود. اما بررسي­ ها نشان داد كه كاني‌هاي آگات‌هاي معدن بايگ به ترتيب فراواني اوپال، كلسدوني و موگانيت هستند. در نمونه‌هاي دستي كاني كلسدوني سفيد و شيري­رنگ و كاني اوپال خاكستري تا تيره است. مقادير عناصر Al و Naو Ba و Sr برآمده از تجزيه طيف­سنجي جرمي پلاسماي جفت شده القايي (ICP-MS) بخش‌هاي تشكيل شده از اوپال نشان داد كه سيال­ هاي جوي، گرمابي و فرايند آذرين در شكل‌گيري اوپال‌ها نقش داشته ­اند.

Opal, known as Aghigh in Persian, is one of the main semi-precious rock in Iran that is present in Bayag active mine in NW of Torbat Heidarieh. Mineralogy of agate is crucial for its treatment and cutting. In this research, mineralogy of agate in Bayeg mine investigated using SEM, Raman analyses and ICP methods. Chalcedony introduced as the main constituent of agate in literature. However, this research revels opal, chalcedony and moganite are main minerals of Bayeg mine respectively. In hand specimen, chalcedony show white and milky color, and opals are gray to dark. ICP-MS analysis showed that amounts of AL and Na, Ba and Sr present as trace of meteoric and hydrothermal fluids and igneous activities during the formation of opals .