تفاوت تركيب كلينوپيروكسن در ماگماهاي قليايي و آهكي-قليايي: بررسي موردي از توده پيرانشهر، شمال غرب ايران

The different composition of trace elements in clinopyroxenes of alkaline and calc- alkaline magmas: a case study of Piranshahr pluton, NW of Iran

در اين پژوهش، تركيب كلينوپيروكسن در دو نوع گابروي قليايي و آهكي-قليايي در توده پيرانشهر مورد بررسي شده است. گستره تغييرات اكسيدهاي اصلي در كلينوپيروكسن­ هاي هر دو نوع گابرو مشابه است و همه آنها در رده ديوپسيد- اوژيت رده­بندي مي­ شوند، اما تركيب عناصر كمياب در اين دو گروه بسيار متفاوت است. كلينوپيروكسن در گابروهاي قليايي غني از عناصر با شدت ميدان يوني بالا (HFSE) و عناصر خاكي نادر (ppm 64- 34 = ΣREE) بوده و نسبت 87Sr/86Sr در آن پايين است. از سوي ديگر، كلينوپيروكسن­ هاي نمونه­ هاي آهكي-قليايي غني از Sr، Rb و Ba و فقير از عناصر HFSE و عناصر خاكي نادر (ppm 26/1 - 9/4 = ΣREE) با نسبت ­هاي بالاتر 87Sr/86Sr هستند. محاسبه مذاب در حال تعادل با تركيب عناصر كمياب كلينوپيروكسن ­ها با استفاده از ضرايب جدايش بين كلينوپيروكسن و ماگماي بازالتي نيز بيانگر ماهيت متفاوت منابع تشكيل آنهاست كه با داده­ هاي زمين­ شيميايي سنگ ­كل گابروها همخواني دارد.

The clinopyroxene composition of two types of alkaline and calc-alkaline gabbros at Piranshahr pluton was investigated in this study. The major oxides variations are similar in all clinopyroxenes of two types of gabbros and are classified as diopside- augite; but trace element compositions are very different in these two groups. The clinopyroxenes of alkaline gabbros are rich in high field strength elements (HFSE) and rare earth elements (ΣREE= 34- 64 ppm) and have high 87Sr/86Sr ratios. In other side, the clinopyroxenes in calc-alkaline samples have high Sr, Rb and Ba and elevated 87Sr/86Sr; but are depleted in HFSE and rare earth elements (ΣREE= 9.4- 21.6 ppm). Calculation of equilibrated melts from trace elements composition of clinopyroxenes using partition coefficients between clinopyroxene and the basaltic melt show that they are formed by different sources which is consistent with whole-rock geochemical data of gabbros.