پديد آورندگان :
قادري، جلال سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، تهران , فاتحي، شاهرخ سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، تهران , اميدواري، شهرام سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، تهران
كليدواژه :
آهن , روي , فسفر , نيترات , نيتروژن
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: بررسي امكان استفاده توأم يا جايگزيني بخشي از كودهاي شيميايي با كودهاي آلي در تغذيه كاهو به‌دليل اثرات زيست محيطي ناشي از مصرف بي‌رويه كودهاي شيميايي، اقدامي ضروري است. پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير سطوح مختلف كمپوست زباله شهري بهصورت جداگانه و تلفيقي با كودهاي شيميايي بر غلظت برخي از عناصرغذايي در خاك، عملكرد و تجمع نيترات در برگ كاهو اجرا شد.
مواد و روش‌ها: آزمايشي شامل چهار سطح كمپوست زباله شهري (بدون مصرف، 10، 20 و 30 تن در هكتار) همراه با چهار سطح كود شيميائي (بدون مصرف، عرف زارع، برابر آزمون خاك و 25 درصد كم‌تر از آزمون خاك)، در سه تكرار و بهصورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي بر محصول كاهو در سال زراعي 94-1393 در كرمانشاه اجرا شد. قبل از كاشت، ويژگي‌هاي شيميايي و فيزيكي خاك مورد آزمايش با روش‌هاي استاندارد تجزيه گرديد. نسبت به اعمال تيمارهاي كودي و و سپس كاشت كاهو در كرت‌هاي آزمايشي اقدام شد. كنترل علف‌هاي هرز و آبياري با سيستم باراني در زمان مورد نياز انجام شد. نمونه برداري از خاك پس از برداشت براي اندازه‌گيري برخي از ويژگي‌هاي شيميايي خاك و هم‌چنين نسبت به برآورد عملكرد كاهو و اندازه‌گيري عناصرغذايي و ميزان نيترات در برگ آن با روش‌هاي متداول اقدام گرديد.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه بين اثرهاي اصلي مقادير مختلف كودهاي شيميائي و كمپوست بر عملكرد، نيترات، غلظت عناصرغذايي و اثر برهم‌كنش آنها بر عملكرد كاهو و مقدار نيترات در برگ آن در سطح يك درصد (P<0.01) و بر غلظت نينروژن، آهن و روي در سطح پنج درصد (P<0.05) اختلاف معني‌داري وجود داشت. بيش‌ترين عملكرد (6/35 تن درهكتار) و مقدار نيترات (749 ميلي‌گرم بر كيلوگرم ماده خشك) در برگ كاهو به‌ترتيب با كاربرد 10 تن بر هكتار كمپوست و مصرف كودهاي شيميائي بر اساس عرف زارع و كم‌نرين مقدار آنها به‌ترتيب با 8/22 تن بر هكتار و 170 ميلي‌گرم بر كيلوگرم ماده خشك با تيمار شاهد (عدم مصرف كود) به‌دست آمد. هم‌چنين بين اثرهاي اصلي مقادير مختلف كودهاي شيميائي و كمپوست بر غلظت بيش‌تر عناصرغذايي در خاك در سطح يك درصد (P<0.01) و اثر برهم‌كنش آنها بر درصد كربن آلي، غلظت روي، آهن و مس قابل‌استفاده خاك، در سطح پنج درصد (P<0.05) اختلاف معني‌داري وجود داشت. بيش‌ترين غلظت روي، آهن و مس قابل‌استفاده در خاك با مصرف 30 تن بر هكتار كمپوست و مصرف كودهاي شيميائي بر اساس عرف زارع به‌دست آمد كه اختلاف آنها نسبت به تيمار شاهد به‌ترتيب 28/1، 16/3 و 24/1 ميلي‌گرم بر كيلوگرم خاك بود.
نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج به‌دست آمده و در نظر گرفتن مسائل زيست‌محيطي و مقدار نيترات در برگ كاهو، كاربرد توأم 10 تن كمپوست بر هكتار و كودهاي شيميايي 25 درصد كم‌تر از آزمون خاك پيشنهاد مي‌نمايد
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Evaluation of the possibility of integrated use of organic and inorganic fertilizers or gradual replacement of chemical fertilizers with organic manures is necessary due to environmental issues resulted due to application of chemical fertilizers. well as increasing its quality value. This research was conducted to evaluate the municipal solid waste compost (MSW) as compared to chemical fertilizers on concentration some of nutrients in soil, yield and nitrate accumulation in Lectuce leaf.
Materials and Methods: This field research was conducted with MSW at 4 levels (0, 10, 20 and 30 t ha-1) and chemical fertilizers at four levels (0, conventional farmers, based on soil test and 25% lower than the soil test), in a factorial experiment based on a randomized complete blocks design with three replications in Kermanshah region during 2014-2015. Seeds of Lectuce were planted in plots. Before seed sowing, physical and chemical characteristics of experimental site soil was analyzed with standard methods. Fertilizers were mixd with surface soil, thoroughly and weed control and sprinkler irrigation was done when nessesary. soil samples at post harvesting stage from each treatment plot was collected for determining Organic Carbon (O.C), N, P, K, Fe, Zn, Mn, Cu, Cd and Pb. Finally, yield, nutrients concentration and Lectuce leaf nitrate rate were measured with conventional methods.
Results: The results showed that the main effects of different amounts of MSW and chemical fertilizers on yield, nitrate rate, nutrients concentration and their interaction effects on yield, nitrate rate was a significant at 1% (P<0.01) and also on the concentration of N, Fe, Zn and Mn in Lectuce leaf at level 5% (P<0.05). The highest yield (35.6 t ha-1) and nitrate rate (749 mg kg-1 DM) was obtained with the application of 10 t MSW ha-1 and chemical fertilizers based on conventional farmers, and lowest of them was obtained with 22.8 t ha-1 and 170 mg kg-1 DM with control treatment, respectively. Also, the main effects of different amounts of MSW and chemical fertilizers on the concentration of most nutrients in soil was a significant at 1% (P<0.01) and their interaction effects on the concentration of O.C, Zn, Fe and Cu at 5% (P<0.05). The highest concentration of Zn, Fe and Cu with the application of 30 t MSW ha-1 and chemical fertilizers based on conventional farmers was observed that their difference compared to the control treatment was 1.28, 3.16 and 1.24 mg kg-1 soil, respectively.
Conclusion: According to the results of this study and considering the environmental problems and nitrate rate in Lectuce leaf, the combined application of 10 t MSW ha-1 and chemical fertilizers 25% lower than the soil test is recommended.
