پديد آورندگان :
ولي عباسعلي دانشگاه كاشان - دانشكده منابع طبيعي و علوم زمين - گروه مهندسي علوم بيابان , موسوي حجت دانشگاه كاشان - دانشكده منابع طبيعي و علوم زمين - گروه جغرافيا و اكوتوريسم , عباسي هاجر دانشگاه كاشان - دانشكده منابع طبيعي و علوم زمين
كليدواژه :
كاربري اراضي , عوامل تكنوژنيك , دورسنجي و توسعه پايدار , روند تغييرات كاربري اراضي مباركه
چكيده فارسي :
توزيع فضايي مطلوب كاربري‌ها، در برنامه‌ريزي و مديريت استفاده از زمين، يكي از پارامترهاي بنيادين تحقق توسعه پايدار است. در عصر حاضر نيز به‌واسطه افزايش جمعيت و پيشرفت تكنولوژي، ﭘﺪﻳﺪه تخريب سرزمين در قالب تبديل بخش وسيعي از اراضي جنگلي و مرتعي به مسكوني و صنعتي، در حال گسترش است. لذا پژوهش ﺣﺎﺿﺮ از طريق داده‌هاي دورسنجي و سيستم اطلاعات جغرافيايي، ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺶ تغيير ﻛﺎرﺑﺮي اراﺿﻲ مباركه در بازه‌ي 30 ساله (1985-2015) ﭘﺮداﺧﺘﻪ است.روش: جهت دستيابي به اهداف از ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﺎﻫﻮاره‌اي ﻟﻨﺪﺳﺖ، سنجنده‌هاي mss (1985) و oli (2015) اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﺑدﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ كه ﭘﺲ از انجام مراحل پيش‌پردازش شامل رفع خطاهاي راديومتريك و اتمسفري، چينش باندها، موزاييك تصاوير و ﺟﺪاﺳﺎزي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌاتي؛ تصاوير ﺑﻪ روش ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي، و ﻧﻘﺸﻪ كاربري اراﺿﻲ در دو مقطع زﻣﺎني ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ. سپس با استفاده از روش تفاضل تصاوير ﻣﻴﺰان و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات هر كاربري برآورد شد. يافتهها: نتايج نشان داد در سال 1985 مساحت اراضي صنعتي 9.16 كيلومترمربع بوده كه در سال 2015 به 20.33 كيلومترمربع گسترش يافته است. در اين دوره وسعت زمين‌هاي كشاورزي، مراتع و جنگل به‌ترتيب 38.75، 18 و 1.45 كيلومترمربع (5.09، 2.37 و 0.19 درصد) كاهش داشته و در مقابل وسعت اراضي صنعتي، شهري، رها شده و باير به‌ترتيب 11.17، 9.46، 16.14 و 7.1 كيلومترمربع (1.47، 1.24، 2.12 و 0.93 درصد) افزايش يافته است.
نتايج: تغيير كاربري از مرتع و كشاورزي به صنعت و مسكوني به ميزان 7.46 درصد در طول سه دهه از 1985 تا 2015 منجر به بهره‌برداري شديدتر از منابع اكوسيستمي و نهايتاً باعث ناپايداري در منطقه شده‌است. بنابراين جهت اعمال مديريت صحيح محيط، لازم است هرگونه اقدام اعم از تغيير كاربري اراضي مهار گردد تا منجر به تخريب شديدتر اكوسيستم نشود.
چكيده لاتين :
Objective: Desirable spatial distribution of landuses, in the planning and management of
landuse, is one of the fundamental parameters for the realization of sustainable development.
In present era, due to population growth and technological advancement, the phenomenon of
land degradation is taking place and expanding in form of conversion a large part of land with
use of forest and pasture land to residential and industrial areas. Therefore, present study uses
remote sensing and GIS data to monitor landuse change in Mobarakeh during the period of 30
years (1985-2015).
Methods: To achieve goals, Landsat satellite images, MSS and OLI sensors from 1985 and
2015 were used. Thus, after preprocessing steps including the radiometric and atmospheric
correction, band stack, mosaic images and separating the study area, the images were
classified using maximum likelihood method and landuse map was prepared at two time
intervals. Then, variation type of each landuse was estimated using image difference method
over the period 1985 to 2015 and their area was calculated.
Results: Results showed that area of industrial land which was 9.16 km2 in 1985, was
increased to 20.33 km2 in 2015. During this period, area of agriculture, range and forest lands
have been reduced 38.75, 18 and 1.45 km2 (5.09, 2.37 and 0.19%) respectively, and extent of
industrial, urban, degraded and barren lands have been expanded 11.17, 9.46, 16.14 and 7.1
km2 (1.47, 1.24, 2.12 and 0.93%) respectively.
Conclusion: landuse changes from agriculture and rangeland to industryial and residential
lands at the 7.46% during the three decades from 1985 to 2015 has led to more intense
exploitation from ecosystem resources and ultimately caused instability in Mobarakeh.
Therefore, in order to apply correct environment management in this area, it is necessary to
restrict any action, such as landuse change, so that it does not result to more severe ecosystem
degradation
