بررسي زمين‌ شيميايي پهنه‌هاي دگرساني پيرامون رگه‌هاي سيليسي طلادار زايليك، شرق اهر، استان آذربايجان‌ شرقي

Geochemical study of alteration zones around Au-bearing silicic veins at Zailic, East of Ahar, East- Azarbaidjan Province

منطقه كاني‌زايي زايليك در پهنه فلززايي ارسباران در شرق شهرستان اهر، استان آذربايجان‌شرقي واقع است. واحدهاي سنگي عمده منطقه، شامل توف و گدازه‌هاي آندزيتي و تراكي‌آندزيتي وابسته به ائوسن پسين بوده كه ميزبان كاني‌سازي رگه‌اي طلا هستند. اين سنگ­ها توسط محلول­هاي گرمابي دستخوش دگرساني بيشتر سيليسي، آرژيلي، فيليك (كوارتز- سريسيت) و پروپيليتي شده‌اند. بررسي زمين­ شيميايي پهنه ­هاي دگرساني در اين منطقه نشان مي‌دهد كه در پهنه سيليسي به دليل ماهيت اسيدي سيال­ها و شستشوي شديد سنگ ميزبان، تهي‌شدگي بيشتر عناصر اصلي و فرعي رخ داده است. ميزان آبشويي به سمت پهنه پروپيليتي به دليل افزايش pH محلول­هاي دگرسان‌كننده، كمتر شده است. از طرفي، وجود كاني­ هايي با جذب سطحي بالا مانند كاني­ هاي رسي باعث تثبيت و تمركز بسياري از عناصر در پهنه­ هاي آرژيلي، فيليك و پروپيليتي شده است. بررسي رفتار عناصر خاكي نادر (REE) در پهنه­ هاي سيليسي شده نسبت به سنگ ­هاي آتشفشاني نسبتاً سالم در اين منطقه نشان مي‌دهد كه بيشتر اين عناصر دستخوش تهي‌شدگي شده­اند. شاخص‌هاي زمين­ شيميايي مانند مقدار TiO2 و ((Ce + Y + La) – (Ba + Sr) نشان مي­ دهند كه محلول­ هاي گرمابي درونزاد نقش بسيار مهمي در گسترش پهنه­ هاي دگرساني در اين منطقه داشته‌اند.

The Zailic gold-bearing veins are located in the Arasbaran metallogenic zone, east of Ahar, East-Azarbaidjan Province. The most important lithologic units in this area are andesitic and trachy-andesitic tuffs and lavas of Upper Eocene age hosting vein-type gold mineralization. Theses rocks have suffered silicic, argillic, phyllic, and propylitic alterations brought about by hydrothermal fluids. The geochemical study of alteration zones in this area showed that in the silicic zone, due to the acidic nature of altering fluids and hence intense leaching, depletion of most major and trace elements took place. The degree of leaching towards the propylitic zone, owing to the pH increase of the hydrothermal fluids, gradually decreases. The presence of minerals with high adsorption capacity, such as clay minerals, resulted in concentration and fixation of many elements in the argillic, phyllic, and propylitic zones. Consideration of the behavior of rare earth elements (REE) in silicic zone relative to almost fresh volcanic rocks showed that most of REE suffered depletion. Geochemical indices such as TiO2 and (Ce + Y + La)-(Ba + S), showed that the hypogene hydrothermal fluids played an important role in the development of alteration zones at Zailic .