بررسي عوامل موثر در عدم شكل‌گيري جوامع مختلط در شهرهاي ايران: تحليل‌محتوا

Studying the effective factors involved in non-formation of mixed communities in Iranian cities: Content-Analysis

همبستگي اجتماعي و عدم تمايز ميان افراد بر اساس ويژگي هاي اقتصادي – اجتماعي شان از جمله مهمترين اهداف اسلام است كه امروزه تحت عناويني همچون جوامع مختلط و تنوع در محيط هاي شهري، نمود پيدا كرده است. علي رغم اهميت اين موضوع، جوامع شهري هم اكنون با پديدۀ جدايي جغرافيايي و جامعه‌شناختي بين گروه هاي مختلف ساكن در شهر و پيامدهاي ناشي از آن از جمله فقر، محروميت، فاصله اجتماعي، فردگرايي، بي‌هويتي، بي‌كاري، بدنام‌سازي و كاهش تعامل‌هاي بين‌گروهي و افزايش تعامل‌هاي درون‌گروهي مواجه هستند؛ لذا شناسايي دلايل عدم شكل گيري جوامع مختلط در شهرهاي كشور، مي تواند ضمن تحقق انگاره اسلام، زمينه هاي لازم براي شكل‌گيري اين جوامع كه به‌عنوان سياست ضدجدااُفتادگي شناخته مي‌شوند را فراهم سازد.
روش: پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحليل محتوا كمي و با استناد به نتايج مستخرج از 37 پژوهش كه در ميان سال‌هاي 1372-1395 انجام شده‌اند دلايل عدم شكل‌گيري جوامع مختلط را در شهرهاي ايران مورد بررسي قرار دهد. يافتهها: يافته‌ها نشان مي دهند كه به صورت كلي چهار عامل اقتصادي –اجتماعي، ترجيحات شخصي، بازار زمين و مداخلات و تصميمات دولتي در عدم شكل گيري جوامع مختلط و بروز جدااُفتادگي‌هاي جغرافيايي و جامعه‌شناختي دخيل هستند كه سهم عوامل اقتصادي – اجتماعي و مداخلات دولتي بيشتر از سايرين است. همچنين با بررسي رابطۀ همبستگي بين عوامل چهارگانه مشاهده مي شود كه اين مداخلات و سياست‌هاي دولتي است كه با تاثيراتي كه بر زندگي مردم دارند آنها را به جدايي بر اساس ويژگي‌هاي اقتصادي و اجتماعي‌شان مجبور مي‌كنند. توزيع نامتعادل كالاها و خدمات، سياست‌هاي تبعيضي و عدم رسيدگي به روستاها و بروز پديده مهاجرت از جمله مهمترين عوامل بروز جدااُفتادگي هستند كه مي‌توان نقش دولت را در آنها ديد. نتايج: بنابراين مهمترين چالش پيش روي شكل‌گيري جوامع مختلط در شهرهاي ايران را مي‌توان مداخلات و تصميمات دولتي‌اي دانست كه ضمن اثرگذاري بر عوامل اقتصادي – اجتماعي و بازار زمين و مسكن، شهرها و شهروندان را نيز تحت تاثير خود قرار داده‌اند.

Objective: Social cohesion and lack of distinction among individuals based on their socioeconomic features are considered among the most critical goals of Islam, which are called mix communities or diversity in the urban environments these days. Despite the importance of forming mix communities, nowadays cities are encountered with geographical and societal segregation and its consequences such as poverty, deprivation, social distance, individualism and lack of identity, joblessness, stigmatisation and the loss of out-group interactions. Thus, identifying the factors involved in the non-formation of mix communities in cities can contribute to the implementation of Islam's idea and planners to support mix communities as an anti-segregation policy. Methods: Therefore, barriers to the formation of mixed communities were identified through conducting a content analysis in studies dedicated to urban segregation in Iranian cities. Hence, 37 studies which were conducted between 1993-2016, were recognised and considered as data fo the current research. Results: Results suggested that socioeconomic and governmental interventions factors play more critical roles than other factors in the emergence of urban segregation, either geographical or sociological. The Kramer correlation among these factors also indicated that government interventions have a strong association with socioeconomic and land market factors. Therefore, It can be concluded that governmental decisions and interventions are the primary sources of individuals segregation which hinder mixed communities from shaping. Uneven distribution of goods and services, discriminatory policies and ignoring rural-urban areas are among the most prominent factors led to segregation which are caused by the government. Conclusion: Therefore, the most significant challenge which hinders mixed communities from forming is a governmental intervention which not only affected socioeconomic and lands market factors but affected cities and citizens too.