بهينه‌سازي باززايي گياهان حاصل از جنين‌زايي سوماتيكي در شش رقم انگور (Vitis vinifera L.)

Optimizing plant regeneration through somatic embryogenesis in six grapevine (Vitis vinifera L.) cultivars

هدف از اين پژوهش افزايش راندمان باززايي در برخي رقم‌هاي انگور تجاري بود. به اين منظور از كالوس جنين‌زاي حاصل از بساك نابالغ شش رقم انگور شامل بيدانه سفيد، بيدانه قرمز، فخري، عسكري، ياقوتي و تامسون سيدلس استفاده شد. كالوس جنين‌زا در محيط كشت MS بدون هورمون كشت شد و بالاترين تعداد جنين سوماتيكي در رقم بيدانه سفيد مشاهده شد. سپس جنين‌هاي سوماتيكي در محيط كشت MS تحت دو تركيب هورموني 0/5 ميكرومولار بنزيل آمينو پورين (BAP) و 0/1 ميكرومولار نفتالين استيك اسيد (NAA) + 2/5 ميكرومولار بنزيل آمينو پورين (BAP) براي جوانه‌زني قرار گرفتند. در طول جوانه‌زني در هر دو محيط كشت، گياهان با رشد غيرطبيعي رأس شاخه و ريشه مشاهده شدند؛ همچنين در محيط كشت حاوي 0/1 ميكرومولار NAA و 2/5 ميكرومولار BAP گياهان با ريشه طويل و رأس شاخه غيرطبيعي مشاهده شد. درصد جنين‌هاي طبيعي در دو محيط جوانه‌زني وابسته به نوع رقم بود، به ‌طوري‌ كه درصد جوانه‌زني طبيعي در رقم عسكري تفاوت معني‌داري در دو محيط كشت نداشت، ولي در ساير رقم‌ها اين درصد در محيط كشت حاوي 0/5 ميكرومولار BAP بالاتر بود. بعد از چهار هفته گياهان به دو محيط كشت باززايي MS و WPM كه هر دو حاوي 0/5 ميكرومولار BAP بودند، انتقال يافتند. درصد باززايي روي محيط (WPM (76/87 درصد نسبت به محيط (MS (59/27 درصد بالاتر بود. در بين رقم‌هاي مورد بررسي، بالاترين درصد باززايي در رقم‌هاي عسكري (94/4 درصد)، بيدانه سفيد (83/85 درصد) و تامسون سيدلس (80/66 درصد) به ­دست آمد.

The purpose of the study was to improve plant regeneration efficiency in some commercial grapevine cultivars. To achieve this goal, embryogenic callus from immature anthers of six grapevine cultivars: ‘Bidaneh Sefid’, ‘Bidaneh Ghermez’, ‘Fakhri’, ‘Askari’, ‘Yaghuti’ and ‘Thompson Seedless’ were used. Embryogenic calli were cultured in plant growth regulator-free MS medium and the highest number of somatic embryos was observed in Bidaneh Sefid cultivar. Then, somatic embryos were transferred to two germination media: 1. MS medium containing 0.5 μM BAP and 2. MS medium containing 0.1 μM NAA plus 2.5 μM BAP. Plants with abnormal shoot and root apex were observed during germination; embryos with long root and abnormal shoot apex were also observed on medium containing 0.1 μM NAA plus 2.5 μM BA. There was no significant difference between the percentages of normal germination in ‘Askari’ on both media; however, higher normal germination was found on medium containing 0.5 μM BAP in other cultivars. After four weeks, plants were transferred to the MS and WPM media, both were supplemented with 0.5 μM BAP. Plants were transferred to regeneration media after four weeks. The regeneration percentage on WPM medium (76.87%) was higher than on MS medium (59.27%). Maximum percentage of regeneration was obtained from Askari (94.40%), Bidaneh Sefid (83.85%), Thomson Seedless (80.66%) and Bidaneh Ghermez (76%) on WPM.