ارزيابي تعادل تغذيه‌اي درختان بادام (رقم مامايي) به روش دريس در استان چهارمحال و بختياري

سابقه و هدف: بادام يكي از محصولات باغي استان چهارمحال و بختياري است كه بيش‌ترين توليد آن در شهرستان سامان مي‌باشد. تغذيه صحيح بادام و وجود تعادل بين عناصر غذايي، عامل مهمي در افزايش عملكرد و بهبود كيفي محصول بادام مي‌باشد. با توجه به سبك بودن بافت خاك در باغات بادام منطقه و همچنين افزايش بارندگي، آبشويي و خارج شدن عناصر غذايي از اطراف ريشه يكي از مشكلات باغات اين منطقه مي‌باشد. خارج شدن عناصر غذايي از منطقه ريشه باعث ايجاد كمبود در گياه و كاهش رشد و عملكرد گياه مي‌شود. مديريت صحيح مصرف كودها يكي از عواملي است كه مي‌تواند در افزايش كميت و بهبود كيفيت ميوه بادام نقش موثري داشته باشد. مواد و روش‌ها: براي تعيين وضعيت تعادل عناصر غذايي در درختان بادام با روش دريس ، آزمايشي به مدت 2 سال در تعداد 36 باغ از باغات حاشيه زاينده‌رود كه داراي شرايط نمونه‌برداري بودند در مسيري به طول 60 كيلومتر اجرا گرديد و بانك اطلاعاتي داده‌هاي مربوط به تجزيه خاك و‌ گياه تهيه شد. در هر واحد نمونه‌برداري سن، پايه و رقم درختان يكسان بوده و برگ‌ها از سرشاخه‌هاي غير بارده همان سال همراه دمبرگ تهيه شد. نمونه‌هاي برگ پس از شستشو و خشك شدن، با آسياب خرد شده و براي تجزيه‌هاي آزمايشگاهي آماده شد. كل نمونه‌هاي مورد مطالعه بر اساس وضعيت ظاهري رشد گياه و عملكرد محصول، به 2 گروه داراي عملكرد زياد و كم تقسيم شد. انتخاب باغات با عملكرد زياد بر اساس عملكرد‌هاي حداكثر به دست آمده از باغات نمونه‌برداري شده در پايان فصل رشد و در نظر گرفتن 30 درصد باغات نمونه‌برداري شده به عنوان باغات پرمحصول بود. شاخص دريس براي عناصر مختلف و براي باغ‌هاي با عملكرد كم محاسبه گرديد. يافته‌ها: بر اساس نتايج به دست آمده متوسط ترتيب نياز غذايي در بادام بر اساس شاخص دريس به صورتZn>Cu>Mn>S>Cl>Ca>B>N>P>Fe>Mg>K>Mo به دست آمد. با توجه به نتايج به دست آمده مشخص شد كه عنصر روي داراي بيش‌ترين كمبود در درختان بادام مورد مطالعه مي‌باشد. پس از آن به ترتيب عناصر مس، منگنز، گوگرد، كلر، كلسيم، بور، نيتروژن، فسفر، آهن، منيزيم و پتاسيم قرار مي‌گيرند. به عبارت ديگر زيادترين بيش‌بود به ترتيب براي عناصر موليبدن، پتاسيم، منيزيم، آهن، فسفر، نيتروژن، بور، كلسيم، كلر، منگنز، مس و روي به دست آمد. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج به دست آمده از روش دريس و شاخص تعادل، باغ‌هاي بادام مورد مطالعه در اين تحقيق از نظر وضعيت غذايي متعادل نبودند. در بين عناصرغذايي، عناصر ريزمغذي به دليل كمتر مصرف كردن كودهاي حاوي آن عناصر و عواملي مانند شيب تند اراضي، سبك بودن بافت خاك‌ها و آهكي بودن آن‌ها، داراي كمبود مي‌باشند و لازم است به منظور تأمين نمودن نياز غذايي درختان بادام در اين منطقه تمهيدات لازم انديشيده و بِكار گرفته شود. اين اعمال شامل: كاربرد كودهاي حيواني، استفاده از انواع كودهاي حاوي ريزمغزي، استفاده از مواد اسيدي همراه با آب آبياري و ترجيحاً آبياري به روش قطره‌اي به منظور اصلاح خاصيت آهكي خاك‌ها و به دنبال آن بالا رفتن قابليت جذب عناصر ريزمغذي مي‌باشند. در نهايت مي‌توان گفت روش دريس به عنوان روشي كارآمد در تعيين نياز غذايي باغ‌هاي بادام در اين مناطق بوده و قابليت كاربرد دارد.

History and objective: Almond is one of the most important orchards products of Chaharmahal va Bakhtiari Province that the most production is in saman area. The objective of this research was nutritional evaluation of almond gardens using DRIS (Diagnostic Recommendation Integrated System) method. Accurate and balance nutrition of almond are the important factors that improve quality and quantity of yield. Regarding sand texture of soil in almond gardens of region and abound average of rainfall, leaching of nutrients around the root, is one of orchards problem in this province. Proper management of fertilizers is one of the factors that can increase the quantity and quality of almond fruit be effective. Material and Methods: In order to evaluation of almond nutritional requirements an experiment was conducted using of Diagnostic Recommendation Integrated System (DRIS) method in the gardens of zayandeh roud river in a length of 60 kilometers and a data bank was provided. In current research 36 gardens were selected and the leaf samples were prepared. The selected leaf samples were washed and grinded for laboratory analysis. The high yield gardens were selected for preparing reference values at the end of growth season and in this case 30 percents of high yield gardens were chooses. The Diagnostic Recommendation Integrated System (DRIS) indexes were estimated and the nutritional requirement orders were determined. Results: The results showed that the order of nutritional requirements of the trees was in the following order: Zn>CU>Mn>S>Cl>Ca>B>N>P>Fe>Mg>K>Mo. According to the results, zinc has the most deficiency in almond trees studied. Then there are copper, manganese, sulfur, chlorine, calcium, boron, nitrogen, phosphorus, iron, magnesium and potassium elements, respectively. In other words, the highest amount was obtained for molybdenum, potassium, magnesium, iron, phosphorus, nitrogen, boron, calcium, chlorine, manganese, copper and zinc respectively. Conclusion: According to the results of the DRIS method and the balance index, the almond gardens studied were not balanced in terms of nutritional status in this study. Among nutrients, micronutrients are scarce due to less use of fertilizers containing it and factors such as steep slope, lightness of soil texture and calcareous of them. an‎d it is necessary to consider and apply necessary measures in order to nutrition needs of almond trees in this area. these actions include: the application of animal fertilizers, the use of a variety of micro-nutrient fertilizers, the use of acidic substances with irrigation water, preferably drip irrigation to improve the calcareous properties of soils and consequently, to increase the absorption capacity of micronutrients.Finally, it can be said that the DRIS method is an effective method for determining the nutritional needs of almond gardens in these areas and is applicable.