پديد آورندگان :
قاسمي، مصطفي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، قزوين , قاسمي، شيوا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، قزوين , حسيني نسب، فاطمه السادات دانشگاه هرمزگان - گروه شيمي , رضايي، نجمه دانشگاه هرمزگان - دانشكده كشاورزي
كليدواژه :
به‌ليمو , نشت يوني , پرولين , آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: به‌ليمو با نام علمي citriodora Lippia درختچه‌اي از خانواده‌ي شاهپسند (Verbenaceae) مي‌باشد كه به دليل اهميت فراوان اقتصادي، امروزه در صنايع غذايي و عطرسازي در اكثر كشورها كشت و كار مي‌شود. برگ‌هاي اين گياه كه بخش‌هاي قابل استفاده اين گياه هستند داراي اسانس معطر و تركيبات ارزشمندي هستند كه به صورت دمنوش مورد استفاده قرار مي‌گيرند. يكي از مشكلات خاك‌هاي ايران، شوري آن مي‌باشد كه يكي از عوامل مهم محدود كننده توليد محصولات كشاورزي مي‌باشد. با توجه به اهميت اقتصادي گياه به‌ليمو و مشكل شوري كه مي تواند سبب محدوديت در كشت اين گياه شود اين پژوهش صورت گرفت.
مواد و روش‌ها: در اين پژوهش اثر غلظت‌هاي مختلف ساليسيلك اسيد بر تحمل به شوري دانهال‌هاي گياه دارويي به‌ليمو در شرايط گلخانه مورد بررسي قرار گرفت. طرح آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي بود. فاكتورها شامل شوري در چهار سطح (0، 50 و 100 و 150 ميلي مولار كلريد سديم) و ساليسيليك اسيد در سه سطح (0، 5/0، 1 ميلي مولار) با 3 تكرار بودند. پارامترهاي وزن خشك برگ، ارتفاع ساقه، محتواي آب نسبي برگ، نشت يوني، ميزان كلروفيل، كربوهيدرات كل، پرولين، آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان و درصد اسانس در گياهان اندازه‌گيري شدند.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه اثر شوري بر همه پارامترها به جز محتواي نسبي آب برگ معني‌دار بود (01/0 ≥P). اثر ساليسيليك اسيد نيز بر همه پارامترها به جز وزن خشك برگ، محتواي نسبي آب برگ و ميزان فعاليت آنزيم پراكسيداز معني‌دار بود. در شرايط تنش شوري وزن خشك برگ، ارتفاع ساقه، ميزان كلروفيل كاهش يافتند. درصد كاهش وزن خشك برگ در مقايسه با تيمار عدم شوري در تيمارهاي 50، 100 و 150 ميلي مولار به ترتيب 3/10، 4/24 و 1/30 درصد بودند. بيشترين مقدار تجمع پرولين، كربوهيدرات، آنزيم‌هاي آنتي اكسيدان و نشت يوني در تيمار شوري 150 ميلي‌مولار مشاهده شد. به طوري‌كه بالاترين ميزان نشت يوني (77/78 درصد) متعلق به سطح شوري 150 ميلي مولار و كمترين مقدار (5/52 درصد) در شرايط عدم شوري بدست آمد. كاربرد ساليسيليك اسيد 1 ميلي‌مولار سبب افزايش ارتفاع ساقه، افزايش فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان، كلروفيل، كربوهيدرات، پرولين و درصد اسانس شد. غلظت 1 ميلي-مولار ساليسيليك اسيد به‌طور معني‌داري سبب افزايش ارتفاع ساقه، افزايش قندهاي محلول، افزايش ميزان كلروفيل و پرولين و كاهش ميزان نشت يوني برگ دانهال‌هاي به‌ليمو در مقايسه با عدم محلول‌پاشي گرديد. بيشترين ميزان فعاليت كاتالاز (u/mg.fw-1 1/95) و پراكسيداز (u/mg.fw-1 4/26) نيز در شوري 150 ميلي‌مولار و غلظت ساليسيليك اسيد 1 ميلي‌مولار مشاهده شد. از نظر درصد اسانس نتايج نشان داد كه با افزايش سطح شوري تا 100 ميلي‌مولار درصد اسانس 25 درصد نسبت به شاهد افزايش يافت و از نظر آماري اختلاف معني‌دار بود.
نتيجه‌گيري: به طوركلي محلول‌پاشي ساليسيليك اسيد به‌ويژه غلظت 1 ميلي‌مولار توانست تاثير سوء تنش شوري بر دانهال‌هاي به‌ليمو را كاهش دهد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: The citriodora Lippia is a shrub of the Verbenaceae family which cultivated in many countries due to its high economic importance. The leaves of this plant as usable part of the plant have essential oils.This essential oil is very valuable in the perfume industry. In addition, the dry leaves of this plant are used as a herbal tea. One of the problems in Iran's soils is the presence of salt stress, which is one of the major limiting factors for agricultural production. Due to the economic significance of Lemon verbena, and the salinity problem that could restrict the cultivation of this plant, this study was conducted.
Materials and methods: In this study, the effect of different concentrations of salicylic acid on salinity tolerance Lemon verbena were investigated. Factors included salinity in four levels (0, 50, 100 and 150 mM sodium chloride) and salicylic acid at three levels (0, 0.5, 1 mM) with 3 replications.
Results: The results showed that salinity effect on all parameters was significant except for the relative water content of leaves. The effect of salicylic acid on all parameters except leaf dry weight, leaf relative water content and activity of peroxidase enzyme was significant. In salinity stress conditions, leaf dry weight, stem height, chlorophyll content decreased significantly. The percentage of weight loss in treatments 50, 100 and 150 mM was 10.36, 24.4 and 30.12%, respectively. The highest amount of proline, carbohydrate, antioxidant enzymes and ion leakage was observed in severe stress treatments. So that the highest ion leakage (78.77%) belonged to salinity 150 mM and the lowest amount (52.55%) was obtained in no salinity conditions. The difference between treatments of salinity of 50 and 100 mM was not statistically significant. Application of salicylic acid increased stem height, activity of antioxidant enzymes, chlorophyll, carbohydrate, proline and essential oil percentage. The concentration of 1 mM salicylic acid significantly increased stem height, soluble sugars, chlorophyll content and proline and reduced the amount of ion leakage of seedlings in Lemon verbena compared to non-foliar application. The highest activity of catalase (95.09 u / mg.fw-1) and peroxidase (26.47 u / mg.fw-1) was observed in salinity of 150 mM and concentration of 1 mM salicylic acid. In terms of essential oil content, the results showed that with increasing salinity up to 100 mM, the percentage of essential oil increased. That is, salinity up to 100 mM concentration did not have a negative effect on the essential oil content and even increased it. But with increasing salinity to 150 mM, essential oil content decreased.In general, salicylic acid spraying, especially concentration of 1 mM, could reduce the effect of salinity stress on Lemon verbena seedlings.
Conclusion: In general, salicylic acid spraying, especially concentration of 1 mM, could reduce the effect of salinity stress on Lemon verbena seedlings.
