واكنش برخي شاخص هاي فيزيولوژيكي رشد لوبيا (Phaseolus vulgaris L) به شيوه مصرف كودهاي فسفات و سولفات‌روي در مقادير مختلف كود نيتروژن استارت

The response of physiological indices of bean (Phaseolus vulgaris L.) to application method of phosphate and zinc sulfate fertilizers at different amounts of starter nitrogen fertilize

به منظور بررسي اثر شيوه‌هاي كاربرد كودهاي فسفات و سولفات‌روي بر برخي شاخص‌هاي فيزيولوژيكي رشد لوبياي تلقيح شده با ريزوبيوم (رقم اختر) در سطوح مختلف كود نيتروژن استارتر، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال 1395 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه بوعلي سينا انجام شد. كود نيتروژن به عنوان فاكتور اول در سه سطح صفر، 30 و 60 كيلوگرم در هكتار، شيوه مصرف سولفات‌روي به عنوان فاكتور دوم به دو روش خاك‌پخش و محلول‌پاشي و شيوه مصرف سوپر‌ فسفات تريپل به عنوان فاكتور سوم به دو روش خاك­پخش و نواري در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد بيش­ترين شاخص سطح برگ (LAI)، وزن خشك كل (TDW) و سرعت رشد محصول (CGR) در تيمار كاربرد توأم فسفات به صورت نواري + محلول پاشي سولفات‌روي در حضور 30 كيلوگرم نيتروژن استارتر در هكتار به ترتيب به مقدار 5، 1100 گرم بر متر مربع و 24 گرم بر متر مربع در روز حاصل شد. تيمار مذكور حداكثرهاي LAI،TDW و CGR را به ترتيب 43، 69 و 92 درصد نسبت به تيمار خاك‌پخش كودهاي فسفات و سولفات روي + عدم مصرف نيتروژن افزايش داد. در مورد دو شاخص رشد سرعت جذب خالص (NAR) و سرعت رشد نسبي (RGR) در 75 روز پس از كاشت تنها اثرات اصلي عوامل معني دار شدند. بنابراين كاربرد توأمان سوپر فسفات تريپل به صورت نواري و مصرف برگي سولفات‌روي به همراه 30 كيلوگرم در هكتار نيتروژن استارتر بهترين تيمار جهت افزايش شاخص‌هاي رشد لوبياي تلقيح شده با ريزوبيوم مي‌باشد.

In order to investigate the effect of application method of phosphate and zinc sulfate fertilizers on some physiological indices of a rhizobium inoculated bean cultivar (Phaseolus vulgaris, cv. Akhtar), a factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications in 2016 at Bu-Ali Sina University research farm. The factors were as follows: Nitrogen starter fertilizer with three levels (0, 30, 60 kgha-1) as the first factor, two methods of zinc sulfate application (broadcasting in soil and foliar application) as second factor, and two phosphate fertilizer application methods (broadcasting and banding placement in soil) as third factor. The maximums of leaf area index (5), total dry weight (1100 gm-2) and crop growth rate (24 gm-2day-1) were observed in the simultaneous application of banding placement phosphate and foliar zinc sulfate in terms of consumption of 30 kg nitrogen per hectare. Compared with the control (no- nitrogen, phosphate and zinc sulfate broadcasted in soil) the maximums of LAI, TDW and CGR were 43, 69 and 92 % higher respectively. In net assimilation rate (NAR) and relative growth rate (CGR), only the main effects of the studied factors were significant. Therefore, phosphate banding placement + foliar zinc sulfate beside 30 kg N ha-1 is the best recommended treatment in rhizobium-inoculated bean to maximize its physiological growth indices.