مناسب‌ترين روش نمونه‌برداري فاصله اي به منظور تعيين تراكم و درصد تاج‌پوشش جنگل هاي ارس

The most appropriate distance sampling method to determine density and percentage of canopy cover in Juniper forests

تنك بودن جنگل هاي ارس (Juniperus excelsa) و پراكنش آنها در مناطق با شرايط زيستي سخت و بسترهاي كاملا صخره اي سبب شده است كه آماربرداري از اين جنگل ها همراه با صرف هزينه و زمان زيادي باشد. لذا در اين پژوهش سعي شده است مناسب ترين روش نمونه برداري فاصله اي به منظور تعيين تراكم و درصد تاج پوشش در جنگل هاي ارس مورد بررسي قرار گيرد. بدين منظور، منطقه اي به مساحت 9/15 هكتار در جنگل هاي ارس استان البرز مورد آماربرداري صد درصد قرار گرفت و نتايج اين آماربرداري، تراكم 61 اصله در هكتار و درصد تاج پوشش 51/20 را در اين توده نشان داد. در مرحله بعد منطقه مورد مطالعه با استفاده از هفت روش نمونه برداري فاصله اي (نزديك ترين فرد، نزديك ترين همسايه، دومين نزديك ترين همسايه، زوج هاي تصادفي، مربع تي، فاصله مرتب و مربعي با نقطه مركزي) مورد آماربرداري قرار گرفت و تراكم و درصد تاج پوشش حاصل از هر روش محاسبه و نسبت به آمابرداري صد درصد مقايسه شد. نتايج نشان داد كه روش زوج هاي تصادفي با برآورد تراكم 3/58 اصله در هكتار (اختلاف 79/3- درصد) و روش مربعي با نقطه مركزي با برآورد تراكم 97/62 اصله در هكتار (اختلاف 91/3+ درصد) داراي درصد اختلاف كم تري در برآورد تراكم درختان مي باشند. همچنين روش زوج هاي تصادفي با برآورد درصد تاج پوشش 4/23 درصد (اختلاف 09/14+ درصد)، كم خطاترين روش به منظور برآورد درصد تاج پوشش جنگل هاي ارس بود. در پايان با توجه به شرايط خاص جنگل هاي ارس، استفاده از روش هاي نمونه برداري فاصله اي زوج هاي تصادفي به علت آساني اندازه گيري، خطاي كم و صرفه جويي در زمان و هزينه در اين جنگل ها پيشنهاد مي گردد.

Juniperus excelsa forests are thinner and have distribution in areas with severe living conditions and completely rocky beds. Due to inventories of these forests are hard, costly, and time-consuming, therefore, in this study, the most suitable sampling method was investigated to determine the density and percentage of canopy cover in Juniper forests. For this purpose, an area of 15.9 ha of forests in Alborz province made an inventory with a full callipering method. The results of full callipering show that density is 61 trees per hectare, and the percentage of canopy is 20.51 in this stand. In the next stage, site study was made an inventory by using seven distance sampling methods (nearest individual method, nearest neighbor method, second nearest neighbor, random pairs method, T-square method, and point centered quarter method), density and percentage of canopy were calculated for each method and compared to Full callipering method. Results show that random pairs method estimated density 58.3 trees per hectare (the difference is -3.79 percent) and T-square method estimated density 62.97 trees per hectare (the difference is +3.91 percent) has less difference in estimating trees density. The random pairs method estimated canopy cover 23.4 percent (the difference is 14.09 percent), and is the lowest error to estimate the percentage of the canopy in these forests. According to the specific condition of Juniper forests, using a random pairs method is suggested because it can be easily measured, has less error and saving time and money.