پديد آورندگان :
يگانه‌فر، هادي دانشگاه پيام نور تهران , احدنژاد، وحيد دانشگاه پيام نور تهران , ديوسالار، رضا دانشگاه تربيت مدرس تهران - دانشكده زمين شناسي - گروه زمين شناسي
كليدواژه :
مجموعه‌ي آذرين نفوذي ملاير , آميختگي ماگمايي , جدايش ماگمايي , ذوب بخشي
چكيده فارسي :
مجموعه اي از شواهد زمين شيميايي چون عدم هماهنگي الگوي تغييرات برخي از عناصر اصلي و كمياب و مقادير آنها بين سنگ‌هاي اسيدي- حدواسط و برونبوم هاي بازيك و سنگ‌هاي بازيك منطقه ملاير، روندهاي مشاهده شده در نمودار دوتايي عناصر كمياب سازگار و ناسازگار، معيارهايي مانند كاهش مقادير اكسيدهاي FeOt، TiO2، MgO، MnO، CaO و Al2O3 با افزايش مقدار SiO2 از نمونه‌هاي بازيك به اسيدي، روند نزولي تغييرات مقادير Ni، Cr و Co با افزايش SiO2 به عنوان نشانه‌اي براي آميختگي ماگمايي ناقص و ماهيت آهكي- قليايي پتاسيم بالاي گرانيت هاي منطقه ملاير در نظر گرفته شده است. سنگ‌هاي اسيدي و بازيك منطقه مورد بررسي تفاوت مشخصي در شيب الگوي عناصر خاكي نادر (نسبت مقدار عناصر خاكي نادر سبك به سنگين HREE/LREE)، مقدار LaN/SmN به عنوان شاخص ميزان تمركز LREEها، GdN/YbN به عنوان معيار ميزان تمركز HREEها و درجه ي بي هنجاري Eu نشان ميدهند. بالا بودن مقدار عناصر سنگ دوست بزرگ يون (LILE) در مقايسه با عناصر با شدت ميدان بالا (HFSE) و ثبات نسبي عناصر سازگار در فازهاي ناهمسان، همراه با بي هنجاري منفي Nb و Ta در همه نمونه‌ها، به عنوان شاخص فرآيند آبزدايي از قطعه فرورانده شده و نقش پوسته در تشكيل ماگماي گرانيتي منطقه هستند. فرايند موثر در تشكيل گرانيت‌ها و ديوريت هاي منطقه (سنگ‌هاي اسيدي و حدواسط) ناهمساني ماگمايي همراه با آلايش پوسته‌اي، آميختگي ماگمايي ناقص و براي برونبوم هاي ماگمايي، آميختگي ماگمايي است. در حاليكه بي هنجاري منفي Eu در سنگ‌هاي اسيدي و حدواسط با توجه به پيوستگي مشاهده شده در الگوي عناصر خاكي نادر بيانگر نقش جدايش پلاژيوكلاز طي فرآيند تبلور جدايشي است، بي هنجاري منفي Eu در سنگ‌هاي بازيك با توجه به عدم پيوستگي، شيب ناچيز و غني‌شدگي ضعيف LREEها نسبت به HREEها بيانگر جدايش پلاژيوكلاز در نتيجهي فرآيند ذوب بخشي است. بدين ترتيب، فرآيند احتمالي موثر در تشكيل سنگ‌هاي بازيك، ذوب بخشي يك سنگ خاستگاه فرابازيك است. القاي گرمايي ماگماي بازيك منجر به تشكيل ماگماي اسيدي خاستگاه گرانيت‌هاي منطقه شده است. آميختگي ماگماي بازيك با ماگماي ناشي از ذوب بخشي مواد پوسته‌اي، عامل تشكيل برونبوم ها و دايك‌هاي ماگمايي بازيك بوده است.
چكيده لاتين :
The geochemical signatures like discordant variation of major and trace elements among felsic-intermediate and basic rocks and mafic enclaves of Malayer region on binary variation plots, decreasing values of FeOt, TiO2, MgO, MnO and CaO accompanied with increasing of SiO2 content from basic to felsic rocks, and decreasing Ni, Cr and Co with increasing SiO2 are considered as indications of magma mixing/mingling event in the petrogenesis of high potassium calk-alkaline granitic rocks of the Malayer region. Felsic and basic rocks of Malayer pluton show different REE pattern (LREEs/HREEs), where Eu-anomalies values such as LaN/SmN content as an index for concentration of LREEs and GdN/YbN content as an index for the concentration of HREEs are different. The relative enrichment in LILEs (e.g. U, Th, Ba, Rb, Cs, K) than HFSEs (Y, Yb, Zr, Ti, Tb, etc), constant variation of compatible elements (such as V, Ni, and Cr) in the differentiated phases, and negative anomaly of Nb and Ta can be attributed to the role of the components from the subducted oceanic plate as long as crustal components in the formation of granitic magma. The results show that magmatic differentiation associated with crustal contamination and partial mixing (or mingling) is responsible for the formation of granitic and dioritic intrusions, while magmatic enclaves are generated by magma mixing process. Negative Eu-anomaly in the felsic-intermediate rocks with respect to their concordant REEs variations suggests plagioclase fractionation plays role in their petrogenesis. The non-concordant REEs variations and less enriched LREEs in basic rocks are consistent with partial melting process of an ultrabasic source. The heat transfer and further crustal anatexis may lead to extensive granitization. The mixing of basic magma and anatectic melts is suggested as being responsible for the generation of microgranular mafic enclaves and basic dykes.
