تاثيرگذارترين شاخص‌هاي نظام‌هاي رتبه‌بندي دانشگاه‌ها بر رتبۀ دانشگاه‌هاي ايران

The most effective indicators of university ranking systems in determining the ranking of Iran universities

هدف پژوهش حاضر شناخت فضاي مشترك حاكم بر نظام هاي رتبه بندي دانشگاه ها و ارائۀ تصويري قابل‌قبول از شاخص هاي به‌كاررفته در آن‌هاست. شاخص هاي به كارگرفته شده در نظام هاي رتبه بندي دانشگاه ها و وزن شاخص ها با مراجعه به تارنماي رسمي آن‌ها استخراج و وزن نسبي نظام هاي رتبه بندي مختلف نيز از طريق نظرسنجي از صاحب‌نظران به دست آمد. اهميت هر شاخص از حاصل‌ضرب وزن شاخص در وزن نظام رتبه‌بندي مربوطه محاسبه شد. شاخص ها به كمك كليد واژه هايي دسته بندي شدند. ميزان تعيين كنندگي شاخص هاي هر دسته بر اساس سهم اهميت شاخص هاي آن دسته از جمع كل اهميت تمامي شاخص ها برآورد شد. بيشترين تعيين كنندگي شاخص ها مربوط به شاخص هاي ناظر بر پژوهش و در ميان آن‌ها نيز به شاخص هاي گروه «برون داداستناد» مربوط مي شود. همچنين، تاثيرگذاري شاخص هاي ناظر بر كيفيت استنادي بروندادها بيش از سه برابر شاخص هاي ناظر بر كميت بروندادها است. استفادۀ آگاهانه، هدفمند و هوشمندانه از نظام هاي رتبه بندي دانشگاه ها مي تواند براي ذينفعان مختلف آموزش عالي (سياست گذاران، دانشگاه ها و دانشجويان) فوايدي به همراه داشته باشد. در مقابل، تلاش براي هم راستا كردن فعاليت‌هاي دانشگاهي با تاثيرگذارترين شاخص هاي مربوطه احتمالاً به ‌غفلت بيش‌ از پيش از رسالت هاي اصلي دانشگاه (به‌ويژه آموزش) و تشديد روند رشد كاريكاتوري و ناپايدار بروندادهاي بي كيفيت منجر خواهد شد.

The purpose of the study is to recognize the common atmosphere of university ranking systems and provide an acceptable picture of their indicators. The indicators and their weights were extracted via university ranking systems' official web sites. The relative weights of different ranking systems were also obtained through a survey of experts. The importance of each extracted indicator was calculated by multiplying the indicator weight by related ranking system weight. The indicators categorized into several groups using some researcher-made keywords. The level of effectiveness of each category of indicators estimated based on its indicators' importance share from the total sum of the importance of all indicators. Research indicators, and among them the "output-citation" group, had the most level of effectiveness. Moreover, in this group, the effectiveness of quality-related indicators was three times more than the effectiveness of quantity related ones. The deliberate, purposeful, and clever use of university ranking systems can have many benefits for higher education stakeholders (policymakers, universities, and students). In contrast, attempts to align academic activities with the most influential indicators are likely to lead to neglecting the core missions of universities (especially education) more than before and exacerbating the trend of caricature and unsustainable growth of inefficient outcomes.