انتخاب بهترين مدل درون يابي قطعي و زمين آماري جهت بررسي تغييرات مكاني فلورايد در آبخوان يزد با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي

selec‎t the Best Deterministic and Geostatistical Interpolation Model to Investigate the Spatial Variability of Fluoride in Yazd Aquifer Using GIS

زمينه و هدف: سازمان جهاني بهداشت براي استفاده از اثرات مفيد( پيشگيري از پوسيدگي دندان) و جلوگيري از انواع اثرات منفي مانند فلورزيس دنداني و اسكلتي، پيامدهاي بارداري و فشار خون؛ ميزان فلورايد آب آشاميدني را به عنوان رهنمود 1/2-0/8 ميلي گرم بر ليتر بيان مي كند. هدف از اين مطالعه تعيين بهترين مدل درون يابي قطعي و زمين آماري جهت بررسي تغييرات مكاني فلورايد در آبخوان دشت يزد با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي بود. روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي- مقطعي از تعداد 24 حلقه چاه نمونه‌برداري و غلظت فلورايد تعيين شد. به منظور درون يابي پارامتر فلورايد از روش‌هاي قطعي و زمين آماري در نرم‌افزار GIS استفاده شد. بر مبناي معيارهاي ارزيابي خطا بهترين روش درون يابي انتخاب و نقشه تغييرات مكاني فلورايد بر اساس آن ترسيم گرديد. يافته ها: ميانگين غلظت فلورايد در نمونه ها برابر با 0/2 ± 0/6 ميلي گرم بر ليتر بود. حداقل و حداكثر غلظت فلورايد به ترتيب برابر با 0/3 و 1/5 ميلي گرم بر ليتر بود. با توجه به معيارهاي ارزيابي خطا بهترين مدل براي پهنه‌بندي فلورايد روش چندجمله اي محلي انتخاب شد. بحث و نتيجه گيري: با توجه به نتايج به دست آمده لازم است سازمان هاي مسوول اقدامات لازم را براي پيشگيري ازبروز آثار سو ناشي از كمبود يا مازاد فلوئور بر سلامت مصرف كنندگان را به عمل آورند.

Background & aim: To use of beneficial effects (prevention of dental caries) and prevent all adverse effects such as dental and skeletal fluorosis, pregnancy outcomes, and blood pressure, the World Health Organization states concentration of fluoride in drinking water as a guideline 1.8-2 mg/L. The aim of this study was to determine the best deterministic and geostatistical interpolation model to investigate the spatial variability of fluoride in Yazd aquifer using a Geographic Information System. Method: In this cross sectional study, samples were collected from 24 wells, fluoride concentration was determined. To interpolate fluoride, deterministic and geostatistical methods was used in GIS software. Based on cross-validation criteria, best model interpolation was determined and zoning map prepared. Results: The mean fluoride concentration in the samples was equal to 0.2 ± 0.6 mg/L. The minimum and maximum fluoride concentrations respectively were 0.3 and 1.5 mg/L. by considering cross-validation criteria local polynomial Interpolation method (LPI) was selected as best model for fluoride mapping. Conclusion: According to the results, In order to prevent the occurrence of side effects caused by a deficiency or excess fluoride on consumers’ health, it is necessary to conduct needful measures by responsible agencies.