تدوين چارچوب مديريت يكپارچه محيط‌زيست شهري در كلان‌شهر تهران

Development of the Integrated Environmental Management Framework in Tehran Metropolis

حفاظت از محيط‌زيست از اركان اصلي مديريت شهري محسوب مي‌شود و اهميت آن دركان شهرها به لحاظ پيچيدگي روابط انسان و محيط‌زيست روز به روز بيش‌تر مي‌شود. ناهماهنگي‌هاي مديريتي بين دستگاه‌هاي متولي محيط‌زيست شهري، نگرش پراكنده دستگاه‌ها، تعيين سياست‌هاي متفاوت دركلان شهر تهران از جمله نارسايي‌هاي مديريتي و ساختاري اين كلان‌شهر است. در اين تحقيق سعي شده تا تاثير اين‌گونه مشكلات شهري به حداقل رسانده شود. روش تحقيق به شيوه توصيفي و تحليلي است. در آن نقاط ضعف، قوت، تهديدها و فرصت‌ها (تحليل SWOT) شناسايي شد و چشم‌انداز مديريت محيط‌زيست شهري با درنظرگرفتن جايگاه اسناد حقوقي بالادستي در سطح ملي شامل موارد مرتبط از قانون اساسي، سند چشم‌انداز ايران 1404، سياست‌هاي كلي محيط‌زيست كشور و نيز موارد مرتبط از اسناد حقوقي خاص كلان‌شهر تهران شامل راهبردهاي توسعه استان تهران، طرح پايه آمايش سرزمين، منشور شهر تهران، طرح توسعه استان تهران، سند ملي استان تهران چشم‌انداز مديريت محيط‌زيست كشور مشخص گرديد. در نهايت با استفاده از تجارب جهاني برخي كلان‌شهرها، برخي اصول كلي محيط‌زيست مرتبط با مديريت محيط‌زيست شهري، برخي از اسناد بين‌المللي و الگوهاي جهاني همچون موارد مرتبط از برنامه اسكان بشر UN Habitat، برنامه شهرهاي پايدار، سياست و چارچوب قانون‌گذاري برنامه شهرهاي پايدار، برنامه شهرهاي سالم، دستور كار 21 و راهبردهاي مربوطه كميسيون محيط‌زيست اتحاديه اروپا و نيز الگوي حكم‌روايي مطلوب (Good Governance) در اين زمينه و با درنظرگرفتن نتايج تحليل SWOT چارچوب پيشنهادي براي مديريت مطلوب محيط‌زيست شهري در كلان‌شهر تهران (مديريت يكپارچه) ارايه شد. ذيربطان مديريت شهري در چارچوب پيشنهادي مطلوب مشخص شده‌اند و وظايف هريك از ذيربطان در سه سطح سياست‌گذاري، تصميم‌گيري و اجرا و سطح هدف طبقه‌بندي شده است.

Environmental protection is a key element in urban management. Due to complex relationships between human and environment in metropolises, the importance of environment is ever-increasing. Heavy environment deterioration and the indicators of the human habitat show significant drop in life satisfaction and life quality in Tehran (Tehran state of the Environment, 2015). A reason for this situation is inter-organizational inconsistencies among those who are in charge of urban environmental management. Sporadic attitudes of the organizations and different policies within the geographical neighboring areas are among managerial and structural deficiencies in the metropolis. This research is an attempted to minimize the effects of such urban difficulties and problems. In this paper The current situation of environment in Tehran metropolis including air, water, biodiversity and human habitat along with the most crucial threats, their effect as well as the associated agencies and organizations have been investigated, using the indicators of OECD (Organization for Economic Co-operation and Development), UNEP (United Nation Environmental Program) and GFF (Global Environmental Fund). The current management of Tehran environment is studied based on a framework and using SWOT analysis. Then, an ideal urban environmental management framework is proposed for Tehran, with regard to the higher order legal documents of national and international levels and the global models such as: UN Habitat Program, Sustainable Cities Program, Policy and Regulatory Framework for Sustainable Cities Program, Healthy Cities Program, Agenda 21, Strategies of the Environmental European commission and a Good Governance Model, as well as the results of the SWOT analysis In this framework, the authorities in charge of urban management and their responsibilities are determined and classified at three levels of policy-making, decision making and implementation and Target, and the relationship between them are clarified.