كاني شناسي، شيمي كاني ها و زمين شيمي ايزوتوپي گوگرد در كانسار مس بهاريه (شمال خاوري كاشمر): رهيافتي براي دستيابي به پيدايش كانسار

Mineralogy, minerals-chemistry and sulfur isotope geochemistry of Baharieh copper deposit (NE Kashmar): implications for ore genesis

كانسار بهاريه با تناژ تقريبي يك ميليون تن مس، در استان خراسان رضوي و فاصله 30 كيلومتري شمال‌خاور شهرستان كاشمر قرار دارد. طبق تقسيم‌بندي‌هاي ساختاري زمين‌شناسي ايران، اين ذخيره در پهنه سبزوار و منطقه فلززايي تكنار واقع شده‌ است. كانه‌زايي بصورت چينه‌كران در يك افق معدني با درازاي تقريبي 200 متر، ضخامت متغير 5 تا 10 متر و راستاي خاوري-‌باختري در ميزبان آندزيت و ريوليت توف با سن ائوسن مياني، رخداده ‌است. كالكوپيريت و پيريت كانه‌‌هاي سولفيدي اصلي هستند كه بورنيت، گالن، اسفالريت، كووليت، كالكوسيت، مالاكيت و هماتيت به صورت فرعي آنها را همراهي مي‌كنند. طبق شواهد تجزيه ريزكاو الكتروني (EPMA)، بيشينه طلا و نقره به ترتيب معادل 0/21 و 0/1 درصد وزني در ميزبان كالكوپيريت و بيشينه نقره 0/14 درصد وزني در تركيب كاني گالن، آشكار شد. براساس بررسي‌هاي شيمي كاني، در پيريت‌هاي كانسار بهاريه، ميانگين نسبت Co/Niبرابر 2/71 بدست آمد كه مي‌تواند نشانگر خاستگاه گرمابي آن باشد. با توجه به نتايج زمين دماسنجي نسبتBi /Sb در گالن و ژئوشيمي اسفالريت (تمركز بالاي Cd با مقدار ميانگين 0/92 درصد وزني و نسبت Zn/Cd ناچيز 67/54) شرايط فيزيكوشيميايي و ترموديناميكي سيال كانه‌دار در كانسار بهاريه با كانسارهاي گرمابي-ماگمايي دما متوسط همخواني دارد. دامنه تغييرات ايزوتوپي δ34S نمونه‌هاي كالكوپيريت و پيريت بين 7/3- تا 0/5 پرميل در تغيير است.

The Baharieh copper deposit with an approximately of 1 million tons of copper ore, located in Khorasan Razavi Province, 30 km northeast of Kashmar. On the base of structural view point of Iran, the deposit is situated in Sabzevar zone and Taknar metallogenic area. The mineralization as stratabound nature in an ore-horizon with a length of approximately 200 m and 5 to 10 meters thickness, trending E-W occurs in the middle Eocene andesitic to rhyolitic-tuff. Chalcopyrite and pyrite are the main sulfide minerals, which are accompanied by accessory minerals including bornite, galena, sphalerite, covelline, chalcocite, malachite and hematite. According to the data obtained by electron probe micro analysis (EPMA) the maximum gold amount (0.21 wt%) and the silver content (0.1 wt%) are in the chalcopyrite and the highest silver concentration (0.14 wt%) is in the galena. The average ratio of Co/Ni (2.71) in the pyrite study can be indication of its hydrothermal source. On the base of geo-thermometry data as well as Sb/Bi ratio in the galena and the geochemistry of the sphalerite (high content of Cd with an average value of 0.92 wt% and low Zn/Cd=67.54) the physico-chemical and the thermodynamic conditions of ore-bearing fluid in the Baharieh deposit consistent with an average-temperature hydrothermal-magmatic deposits. The variation ranges of δ34S isotopic in the chalcopyrite and the pyrite samples vary from -7.3 to 0.5 ‰. According to the results obtained from sulfur isotopic data, the origin of primary magma for δ34S values close to zero and its relative depletion was confirmed as a result of performance of reduce processes for negative δ34S values. The overall, the primary fine-grained pyrites in the mineralized host rock are most likely the source of sulfur in the sulfide mineralization of the area under study, which caused the negative δ34S values.