برنامه‌ريزي راهبردي توسعه پايدار اكوتوريسم با بهره‌گيري از مدل تلفيقي SWOT وANP (مطالعه موردي: پناهگاه حيات‌وحش دره انجير و ني باز)

Strategic Planning of Sustainable Development of Ecotourism Utilizes the Integrated Model SWOT and ANP (Case Study: Dareh Anjir Wildlife Refuge)

زمينه و هدف: پژوهش حاضر با هدف دست‌يابي به ارزيابي جامع توانمندي­ ها و امكان‌سنجي توسعه اكوتوريسم پايدار در پناهگاه حيات وحش دره ­انجير و ني­ باز با استفاده از مدل هيبريدي سوات و تحليل شبكه‌اي انجام شده است. روش پژوهش: اين بررسي در قالب پرسش‌نامه‌هايي كه جامعه‌ي آماري آن بالغ بر30 نفر از كارشناسان و افراد بومي منطقه بود با روش نمونه‌برداري گلوله برفي تكميل شد و در نهايت با استفاده از ماتريس سوات ضمن بررسي نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهديد در بخش اكوتوريسم پايدار راهبردها براي مقابله با اين تهديدها و بهره‌گيري از فرصت‌ها براي اكوتوريسم پايدار ارايه شد سپس با استفاده از مدل تحليل ­شبكه ((ANP به اولويت ­سنجي عوامل محيط دروني و بيروني و تعيين ارزش‌هاي نهايي در قالب راهكارهاي SO,WO,ST,WT پرداخته شد. يافته­ ها: نتيجه نهايي از ارزيابي عوامل داخلي و خارجي در قالب استراتژي تهاجمي است تا بتوان از فرصت‌ها و نقاط قوت به نحو احسن استفاده نمود همچنين نتايج حاصل نشان داد راهبردهاي تنوع­ بخشي، بازنگري و تدافعي به ­ترتيب در مراحل بعدي قرار دارند. بحث و نتيجه­ گيري: نتايج حاصل از راهبردها با بهره‌گيري از مدلANP نشان مي‌دهد كه در برنامه‌ريزي براي توسعه­ پايدار اكوتوريسم منطقه راهبرد تهاجمي در اولويت قرار دارد و براي توسعه ­پايدار اين منطقه بايد از قابليت­ هاي طبيعي، جذابيت‌ها و چشم ­اندازهاي منطقه استفاده كرده و با تبليغات بيش‌تر منطقه و ايجاد پروژه ­هاي بين ­المللي مثل پروژه يوزپلنگ اكوتوريسم منطقه را حفظ و توسعه دهيم از نتايج اين مطالعه مي­ توان در اجراي اقدامات حفاظتي و مديريتي جهت كاربرد هر چه بيش‌تر صنعت ­اكوتوريسم در زيستگاه‌هاي استان يزد استفاده ‌نمود.

Background and Objective: This study aims to achieve a comprehensive assessment on capabilities and feasibility of developing sustainable ecotourism in Dareh-Anjir Wildlife Refuge and Neybaz, using hybrid model SWOT and network analysis. Method: The questionnaires were completed by thirty experts and indigenous people through snowball sampling. Finally, SWOT matrix used to investigate strengths and weaknesses and the opportunities and threats in the field of sustainable ecotourism strategies to deal with these threats and exploit opportunities for sustainable ecotourism were presented. Network analysis (ANP) used to prioritize the internal and external environment factors and rate the final solutions in the form of SO, WO, ST, WT. Findings: The final result from the evaluation of internal and external factors is in the form of an aggressive strategy to make the best use of the opportunities and strengths. The results also showed that diversification strategies, reviewing and defense respectively are in the next ranking. Discussion and Conclusion: The results of the strategies using ANP model shows that aggressive strategy is a priority in the planning for sustainable development of ecotourism in this region and for this should use natural functionality, attractiveness and prospects of the region, and with more advertisement of the region and make international projects such as cheetahs project, ecotourism area maintained and developed. The results of this study can be used in the implementation of protective measures for further administrative ecotourism industry in habitats of Yazd province.