ويژگي ماگمايي و شرايط تبلور گابروهاي گشت- ماسوله (شمال ايران) بر پاية تركيب كلينوپيروكسن و ارتوپيروكسن

Magmatic characteristics and crystallization condition of the Gasht- Masuleh gabbros (North of Iran) based on clinopyroxene and orthopyroxene composition

رشته كوه البرز بخشي از كوهزايي آلپ- هيمالياست كه هنگام كوهزايي سيميرين و در پي حركت‌هاي رو به شمالِ ميكروپليت ايران مركزي به‌سوي اوراسيا پديد آمده و با گذر از دوران‌هاي زمين‌شناسي دچار رويدادهاي گوناگونِ كششي و فشارشي از زمان ترياس پاياني تا ولكانيسم‌هاي اخير شده است. گابروهاي كومولايي و ايزوتروپ منطقه گشت- ماسوله در البرز به‌صورت توده‌هاي كوچك در سنگ‌هاي رسوبي دگرگون‌شدة پالئوزوييك و رسوب‌هاي مزوزوييك در نزديكي سه روستاي چپول، گيلونده‌رود و زودل برونزد دارند. ماگماي سازندة اين گابروها با ويژگي كالك‌آلكالن در يك پهنة زمين‌ساختيِ تحولي مرتبط با كمان و نيز مرتبط با كشش پديد آمده است. تركيب شيميايي كلينوپيروكسن در اين گابروها، 9-4 Fs 49-43 En 51-47 Wo و از نوع ديوپسيد است. ارتوپيروكسن نيز از نوع انستاتيت با تركيب 28-20 Fs 79-71 En 3-0 Wo است. ميزان TiO2 كم در تركيب كلينوپيروكسن نشانة تهي‌شدگي ماگماي مادر اين سنگ‌ها در هنگام رويداد فرورانش‌هاي پيشين در شمال ايران است. محاسبه‌هاي دماسنجي به‌روش‌هاي گوناگون برپاية تركيب پيروكسن نشان مي‌دهد ماگماي مادر اين گابروها در دماهاي كمابيش كم (نزديك به 800 درجة سانتيگراد) متبلور شده است. ميزان كم Al2O3، Na2O و Cr2O3 در كلينوپيروكسن و ارتوپيروكسن نشان مي‌دهد تبلور ماگماي مادر اين گابروها در فشار كم و در سطوح بالايي پوسته روي داده است.

The Alborz Range, as a part of the Alpine-Himalayan orogeny, formed during the Cimmerian orogeny due to northward movements of the Central Iran micro-plate towards Eurasia. Subsequently, it underwent different compressional and extensional geological events from the Late Triassic collision to the recent ongoing contraction and volcanism. The gabbros in the Gasht-Masuleh area are small kilometer-sized cumulate and isotropic gabbro bodies that intruded the Paleozoic metasediments and Mesozoic sediments in the three localities including Chapul, Gilvandehrud, and Zudel. Clinopyroxene chemistry suggests that the calc-alkaline parent magma formed in a transitional environment between arc and extension related tectonic settings. Diopside clinopyroxene composition is Wo47-51 En43-49 Fs4-9 and enstatite orthopyroxene has Wo0-3 En71-79 Fs20-28 composition. The low TiO2 content of clinopyroxene indicates a depletion of parental magma source during old subduction in the north of Iran. Using different thermometers, based on clinopyroxene and orthopyroxene composition suggest that the crystallization temperature of pyroxene was low (~800 ℃). Al2O3, Na2O and Cr2O3 contents of orthopyroxene and clinopyroxene are low indicating the crystallization of the parent magma at low pressure at upper crustal levels.