ارزيابي اثرات توسعه بر محيط‌زيست شهرستان طرقبه شانديز با به‌كارگيري مدل تخريب

Environmental Impact Assessment on Torghabeh-Shandiz Township using Degradation Model

زمينه و هدف: مدل تخريب از ­جمله روش ­هاي ارزيابي اثرات محيط­ زيستي است كه اثرات فعاليت­ هاي انساني را به ­صورت كمي بيان مي­كند. هدف از به ­كارگيري اين مدل، شناسايي عوامل تخريب و درجه آسيب ­پذيري بوم ­سازگان­ ها به­ منظور پيش­گيري از تخريب آتي توسط پروژه­ هاي ديگر و نشان دادن امكان توسعه در آينده، به تصميم­ گيرندگان است. روش بررسي: نخست محدوده شهرستان به 94 شبكه كاري 1600 هكتاري تقسيم و با استفاده از نقشه كاربري سرزمين، مشاهدات ميداني و نظرات كارشناسي، تعداد 14 عامل تخريب شناسايي و شدت آن­ها تعيين شد. سپس، آسيب­ پذيري اكولوژيك و تراكم فيزيولوژيك محاسبه و پس از آن با استفاده از رابطه تخريب، ضرايب تخريب به­ دست آمد. درنهايت كليه شبكه ­ها بر اساس نظريه فازي به 4 پهنه با توانايي توسعه بيش­تر، نيازمند بازسازي، نيازمند حفاظت و غير قابل توسعه تقسيم شدند. يافته ­ها: طبق نتايج نهايي از مجموع 94 شبكه، 22 شبكه كه معادل 23/40 درصد مساحت شهرستان است، نيازمند بازسازي، 37 شبكه كه معادل 39/36 درصد مساحت شهرستان است، غير قابل توسعه و 35 شبكه نيز كه 37/22 درصد مساحت شهرستان را به خود اختصاص مي ­دهد، مستعد توسعه هستند. بحث و نتيجه ­گيري: اثرات فعاليت­ هاي مخرب (كه عمدتا اثرات مخرب ناشي از فعاليت هاي گردش­گري) در منطقه بارز بوده به طوري كه فعاليت­هاي مخربي نظير تغيير كاربري از يك سو و از سوي ديگر زباله ­ريزي و آلودگي رودخانه­ ها به منطقه از عوامل اصلي تخريبند. از مجموع 94 شبكه، 21 شبكه به دليل وجود گسل­ ها و 16 شبكه به ­دليل قرار گرفتن در محدوده منطقه حفاظت ­شده بينالود، غير قابل توسعه مي­باشند. 35 شبكه داراي اولويت هاي اول تا سوم توسعه هستندكه داراي تراكم فيزيولوژيك پايين­ بوده و 22 شبكه نيز به دليل تراكم فيزيولوژيك بالا و شدت زياد عوامل مخرب، داراي ضرايب تخريب بالا بوده و نيازمند بازسازي هستند؛ لذا بايد از هرگونه توسعه بدون برنامه­ريزي در آينده در اين قسمت ­ها، خودداري شود.

Background and purpose: Land degradation modeling is one of the environmental impact assessment methods that quantitatively represent the effects of human activities. The purpose of applying this model is identifying vulnerability factors and destruction of ecosystems, to prevent further destruction by other project and also to show feasibility of future development to decision markers. Method: first The study area was partitioned into 94 cells, 1600 ha each and then Fourteen degradation factors were identified along with their intensity using land use map, field observations and expert views. So the determination of ecological susceptibility and physiological density was determined and all cells were classified to 4 categories: recommended for development, zones that require reconstruction, protection and cells hadn't development potential based on fuzzy theory. Results: The results show that from 94 cells, 22 cells (23.40% of the total area) require reconstruction, 37 cells (39.36% of total area) have no development potential, and 35 cells (37.22% of total area) are recommended for development. Discussion and Conclusion: The effects of destructive activities (which are mainly destructive effects of tourism activities) in the region are obvious, so that destructive activities such as land use change and river pollution to the region on the one hand. They are the main causes of destruction of the 94 cell, 21 cell due to faults and 16 cell due to being in the Binalood protected area, have no development potential. 35 cell are recommended for development in first to third priorities, these cells are in low physiological density area and 22 cell due to high physiological density and severity destructive agents has a high degradation coefficient and need to be reconstructed, and therefore any future development in this area, should be excluded.