كاربرد سيستم تالاب مصنوعي با جريان زيرسطحي در تصفيه فاضلاب شهري در اقليم سرد و خشك (مطالعه موردي تصفيه‌خانه فاضلاب شهر اراك)

تالاب‌ها (بركه‌ها يا نيزارها) به‌عنوان سيستم‌هاي خود پالاينده، اهميت زيادي در پالايش آلودگي آب‌ها و پساب‌ها داشته و مطالعات زيادي درباره كاربرد آنها در تصفيه فاضلاب‌هاي شهري و افزايش كارايي آنها صورت گرفته است. هدف از اين پژوهش، بررسي كارايي تالاب مصنوعي در پالايش فاضلاب تصفيه‌خانه شهري در اقليم خشك و سرد اراك است. در اين پژوهش، سه سيستم تالاب مصنوعي از نوع جريان زيرسطحي، هر كدام به عرض سه متر و طول 12 متر و عمق يك متر احداث و با استفاده از شن بادامي پر شد. در تالاب اول گياه ني، در تالاب دوم گياه لوئي كاشته شد و تالاب سوم بدون گياه به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد. نمونه‌هاي پساب ورودي و خروجي به هر تالاب به‌صورت دو هفته يكبار نمونه‌برداري و براي سنجش پارامترهاي پساب به آزمايشگاه مرجع منتقل شد و ميزان كل مواد جامد معلق (TSS)، COD، BOD، كليفرم گوارشي (FC) و كليفرم كل (TC) بر اساس روش‌هاي استاندارد اندازه‌گيري شد. محاسبات آماري در نرم‌افزار Excel و همچنين با استفاده از نرم‌افزار SPSS صورت گرفت. نتايج حاصل از پژوهش نشان داد كه ميانگين حذف TSS، COD، BOD، FC و TC به‌ترتيب در تالاب ني 79 ، 7/60،‌ 6/45، 1/86 و 1/90 درصد در تالاب لوئي به‌ترتيب 77 ، 4/61، 8/59 ، 4/92 و 1/93 درصد و در بركه شاهد 69 ، 5/44، 43، 6/83 و 8/88 درصد است. از طرف ديگر آناليز واريانس، نشان داد كه بين ميزان كارايي در فصول مختلف سال تفاوت معني‌داري در بين تالاب‌هاي مختلف وجود دارد به‌نحوي كه بيشترين كارايي در فصل تابستان و در تالاب لوئي ديده مي‌شود. مقايسه نتايج به‌دست آمده با مطالعات صورت گرفته در داخل و خارج كشور، نشان‌دهنده وضعيت بسيار مطلوب تالاب‌هاي تحقيقاتي تصفيه‌خانه شهر اراك در كاهش پارامترهاي آلاينده پساب است. نتايج كلي نشان مي‌دهد كه تالاب‌هاي مصنوعي از توان بالايي در پالايش پساب‌هاي شهري برخوردار بوده و قادر به كاهش ميزان آلاينده‌هاي فاضلاب براي استفاده از آن در مصارف مختلفي از قبيل كشاورزي و يا تزريق به منابع آب سطحي و زيرزميني است. افزايش طول بستر، ايجاد تأسيسات تصفيه مقدماتي فاضلاب، بهبود هوادهي تالاب‌ها، افزايش زمان ماند، افزودن مواد كربني قابل تجزيه به بستر و حذف لايه ماسه حفاظتي روي بسترها، راهكارهاي افزايش راندمان تالاب‌هاي مصنوعي تصفيه‌خانه فاضلاب شهر اراك هستند.