بررسي تأثيرپذيري سطح آب زيرزميني از نشت و نفوذ در كانال‌هاي انتقال آب (مطالعه موردي: بلداجي)

آب زيرزميني منبع اصلي تأمين آب آشاميدني بيش از 5/1 ميليارد نفر در سراسر جهان، از جمله مناطق خشك و نيمه­خشكي چون ايران است. پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير نشت و نفوذ بر تغذيه آب زيرزميني، در شرايط قرارگيري تراز سطح ايستابي در اعماق متفاوت انجام شده است. براي انجام اين پژوهش، كانال خاكي بلداجي با خاك لومي، در شهرستان بروجن استان چهارمحال و بختياري، به­عنوان نمونه اصلي انتخاب شد. ابعاد اين كانال براساس روابط تشابه ابعادي و با در نظر گرفتن مقياس 13/0 به مدل آزمايشگاهي واقع در آزمايشگاه مكانيك خاك دانشگاه شهركرد و در كانالي با شيب ثابت، طول يك متر و عرض 59/0 متر انتقال يافت. در اين پژوهش، 9 دبي (بين 40 تا 161 ليتر در ثانيه) و چهار سطح ايستابي (75/0، 8/0، 85/0 و 9/0 متر از سطح خاك) به دبي قابل كاربرد در مدل تبديل شد. كليه آزمايش­ها براي دو مقطع مثلثي و ذوزنقه و در سه تكرار انجام گرديد. نتايج مدل فيزيكي آزمايشگاه نشان داد نفوذ آب از كانال باعث بالا آمدن سطح آب زيرزميني بين 5/3 تا 11 سانتي­متر مي­گردد. مقادير تغذيه آب زيرزميني با استفاده از روش بيلان آب محاسبه شد و نتايج نشانگر تخمين­هاي نامطلوب اين روش براي هر دو مقطع مثلث و ذوزنقه است (R2 بزرگتر از 72/0 و 62/0 به­ترتيب براي مقطع ذوزنقه و مثلث؛ RMSE بزرگتر از 166 و 157 به­ترتيب براي مقطع ذوزنقه و مثلث؛ و MAE بزرگتر از 154 و 142 به­ترتيب براي مقطع ذوزنقه و مثلث). بنابراين، اين روش براي تخمين تغذيه در منطقه بروجن پيشنهاد نمي­شود.