اثر شدت چرا و نوع دام بر ويژگي‌‌هاي شيميايي و فيزيكي خاك در جنگل‌‌هاي آرمرده شهرستان بانه

باوجود آنكه چراي دام به‌‌عنوان يك عامل ايجاد آشفتگي در بوم‌سازگان‌هاي جنگلي شناخته مي‌‌شود، اما هنوز به ‌درك بيشتري از چگونگي اثر آن بر ويژگي‌‌هاي خاك نياز است. هدف از پژوهش پيش‌‌رو، بررسي اثر شدت چرا و نوع دام بر ويژگي‌‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك در جنگل‌‌هاي آرمرده شهرستان بانه بود. ‌‌پنج منطقه كه ازنظر نوع دام چراكننده و شدت چرا با يكديگر تفاوت داشتند، انتخاب شدند. درمجموع، 68 نمونه خاك از عمق صفر تا 10 سانتي‌‌متري برداشت شد و مهم‌‌ترين ويژگي‌‌هاي آن‌ها شامل نيتروژن، كربن آلي، فسفر، پتاسيم، كلسيم، منيزيم، pH، هدايت الكتريكي، بافت خاك و كوبيدگي اندازه‌گيري شد. براي تجزيه‌‌وتحليل داده‌ها از روش خطي تجزيه‌وتحليل افزونگي (Redundancy Analysis) و از نرم‌افزار CANOCO استفاده شد. نتايج نشان داد كه متغيرهاي محيطي قادرند كل تغييرات را به‌مقدار 58/9 درصد تفسير كنند. چهار متغير شامل نرخ چراي دام در هكتار در فصل چرا، تيمار پنجم (بز مرخز + بز مو + گوسفند و گاو)، تيمار چهارم (بز مو + گوسفند) و تيپ وي‌‌ول- مازودار به‌‌عنوان مهم‌‌ترين متغيرها انتخاب شدند. اين متغيرها در روش RDA 42/1 درصد از واريانس موجود در خاك را تشريح كردند. ويژگي‌‌هاي خاك در تيمار شاهد و تيمار دوم (بز مرخز با شدت كم) بيشترين شباهت را داشتند. به‌‌طور كلي، خاك در اين مناطق از كوبيدگي كمتر و كربن آلي، ازت، پتاسيم و فسفر بيشتر برخوردار بود. درمقابل، تيمار پنجم با بيشترين شدت چرا و داشتن هر چهار نوع دام، بيشترين كوبيدگي و كمترين عناصر غذايي خاك را داشت. درمجموع مي‌توان گفت چراي بز مرخز با شدت كم، تأثير كمتري بر ويژگي‌‌هاي شيميايي و فيزيكي خاك در جنگل‌‌هاي مورد مطالعه داشت و مي‌‌توان از آن به‌‌عنوان گزينه سازگارتر با جنگل‌‌هاي بلوط زاگرس شمالي نام برد.