پديد آورندگان :
زاجي، بيتا دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه زيست‌شناسي، تهران , خاوري نژاد، رمضانعلي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه زيست‌شناسي، تهران , سعادتمند، سارا دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه زيست‌شناسي، تهران , ايرانبخش، عليرضا دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه زيست‌شناسي، تهران
كليدواژه :
پتانسيل‌آب , رنگيزه‌هاي فتوسنتزي , سلنيوم , مالون‌دي‌آلدئيد , محلول‌هاي سازگار , نشت الكتروليتي
چكيده فارسي :
شوري يكي از مهم‌ترين تهديدهاي محيطي است كه بر رشد، توسعه و بهره‌وري گياهان اثر مي‌گذارد، لذا دسترسي به روش‌هاي كاهش اثرات منفي آن بر روي گياهان امري ضروري به نظر مي رسد. به همين منظور، آزمايشي گلخانه‌اي در قالب طرح كاملاً تصادفي با تيمارهاي شوري (0، 25، 50 و 75 ميلي‌مولار) و محلول‌پاشي سلنيوم (0، 5، 10 ميكرومولار) اجرا گرديد تا نقش احتمالي سلنيوم در تنظيم بردباري گياه دارويي بادرشبويه به شوري مورد بررسي قرار گيرد. در اين راستا محلول‌پاشي پس از استقرار گياهچه‌ها در سه مرحله زماني، هم‌زمان با اعمال تنش شوري و سپس به فاصله هر هفته يك‌بار انجام شد. نتايج نشان داد كه شاخص‌هاي رشد، رنگيزه‌هاي فتوسنتزي و محتواي نسبي آب برگ گياهان بادرشبويه تحت تأثير تنش شوري در سطوح مختلف به‌طور معني‌دار كاهش پيدا كردند. محلول‌پاشي سلنيوم به‌ويژه در غلظت كم سبب بهبود كليه صفات ذكرشده در شرايط تنش شوري گرديد. در مقابل، سطح بالاي سلنيوم سبب تشديد اثر منفي شوري شد، به‌طوري‌كه حداكثر ميزان مالون‌دي‌آلدئيد، نشت الكتروليتي و پتانسيل‌آب توسط سلنيوم (10 ميكرومولار) در شرايط تنش شوري شديد (75 ميلي‌مولار) حاصل گرديد و منجر به تجمع پرولين و قندهاي محلول شد. اين بررسي نشان داد تيمار سلنيوم در غلظت پايين نقش بسزايي در كاهش اثرات مضر شوري از طريق افزايش رنگيزه‌هاي فتوسنتزي، حفظ يكپارچگي غشاء، كاهش پتانسيل‌آب و انباشت محلول‌هاي سازگار داشته و در نتيجه سبب بهبود عملكرد گياهان بادرشبويه تحت تنش شوري شد.
چكيده لاتين :
Salt stress is one of the most important environmental threats that adversely affects the growth, development, and productivity of plants; therefore, suitable approaches are needed to mitigate its negative effects on plants. For this purpose, a pot experiment was carried out in a completely randomized design with two treatments include salinity (0, 25, 50, and 75 mM) and foliar application of selenium (0, 5 and 10 µM Na2SeO4), and the possible role of selenium in regulating Moldavian balm salt tolerance was investigated. Foliar applications of selenium were applied after seedlings establishment at three stages, simultaneously with the application of salinity stress, and then at weekly intervals. Results indicated that growth indices, photosynthetic pigments, and relative water content of leaves in Moldavian balm plants were decreased significantly by various levels of salinity stress. Foliar application of selenium especially at the low concentration increased all the mentioned traits in stress conditions. In contrast, high level of selenium magnified the negative effect of salinity, so that the highest value of malondialdehyde, electrolyte leakage, and water potential were obtained by 10 µM selenium under 75 mM NaCl and caused the accumulation of proline and soluble sugars. This study indicates that selenium at low concentration plays a significant role in alleviating the harmful effects of salinity through photosynthetic pigments, maintaining membrane integrity, reducing water potential, accumulation of compatible solutes, and consequently, improved the performance in Moldavian balm plants growing under salt stress.
