انباشت و ارزيابي خطر بهداشتي فلزات سنگين (سرب، كروم، مس و روي) در ماهي كپور معمولي (Cyprinus.carpio) و ماهي آمور (Ctenopharyngodon idella) رودخانه بشار ياسوج

Accumulation and Health Risk Assessment of Heavy Metals in (Ctenopharyngodon idella ) and (Cyprinus carpio) from Bashar River Yasouj

هدف پژوهش حاضر تعيين غلظت و ارزيابي خطر سلامتي فلزات سرب، كروم، مس و روي در بافت عضله ماهي كپور معمولي (Cyprinus.carpio) و آمور (Ctenopharyngodon idella) در رودخانه بشار است. جهت بررسي غلظت فلزات در ماهيان و ارزيابي خطر بهداشتي مصرف آن‌ها، 60 نمونه ماهي از رودخانه برداشت شد. پس از هضم اسيدي نمونه¬ها، غلظت فلزات با دستگاه جذب اتمي تعيين گرديد. براي ارزيابي خطر مصرف ماهيان رودخانه از شاخص حداكثر ميزان مجاز مصرف روزانه، شاخص آلودگي فلزات (MPI)، ارزيابي خطر بهداشتي (HQ) و خطرپذيري كل (HI) فلزات استفاده شد. ميانگين كلي غلظت فلزات كروم، سرب، روي و مس در ماهي كپور معمولي و آمور به ترتيب برابر (15/1، 15/5، 47/25 و 54/17) و (16/2، 74/6، 70/14 و 61/10) ميلي¬گرم بر كيلوگرم بود. ميزان شاخص آلودگي فلزات و حداكثر ميزان مجاز مصرف روزانه (CRlim) نشان داد آلودگي و خطر بهداشتي مصرف كپور معمولي به مراتب بيشتر از ماهي آمور مي¬باشد. ميزان شاخص (HQ) براي هر دو ماهي كپور معمولي و آمور به ترتيب برابر 348/0 و 244/0 و همچنين مقدار (HI) هر دو گونه ماهي نيز كمتر از يك به دست آمد. بر اين اساس، ادامه روند ورود آلاينده¬هاي مختلف از فاضلاب‌هاي شهري، صنعتي و كشاورزي مي¬تواند ضمن تجمع عناصر سنگين در زنجيره غذايي اين بوم¬سازگان، سبب تهديد جدي براي سلامتي موجودات زنده و مصرف‌كنندگان آن‌ها گردد.

Due to the importance of fish consumpotion, their contamination with heavy metals can be a serious threat to food security and public health. In this regard, the aim of this study was investigates the concentration and evaluation of the health hazard of heavy metals) Lead, Chromium, Copper and Zinc( in muscle tissue of Cyprinus carpio and Ctenopharyngodon idella species in Bashar River, Yasuj. In order to assess the concentration of metals in fish and the health risks of their consumption , 60 fish samples were taken in different parts of the river, and after preparation and acide digestion samples, the concentrations of these metals were determined by using atomic absorbtion spectroscopy. The results showed that the average of total concentration of detected metals in both fish species was the same and alike with (Zn>Cu > Pb > Pb > Cr) mg / kg respectively. Also, the results showed that the level of health risk index for Cyprinus carpio and Ctenopharyngodon idella species was 0.348 and 0.244, respectively. Although the concentration of metals in fish does not have a health risk for consumers, but continuing the trend of entering various pollutants from urban, industrial and agricultural wastewater considering with the lack of principal management of river supply sources can lead to the accumulation of these elements in the food chain of the ecosystem, and the health of living creatures and their consumers is also at risk.