عنوان مقاله :
گاليله، ابن‌سينا و ادعاي بي‌نيازي از تجربه: پژوهشي بر پيش‌فرض‌هاي روش‌شناختي مشترك
پديد آورندگان :
حسيني، علي دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد
كليدواژه :
ابن‌سينا , گاليله , روش علمي , بي‌نيازي از تجربه
چكيده فارسي :
گاليله دست‌كم در بخشي از آثارش، صراحتاً نداي بي‌نيازي از تجربه سر مي‌دهد. ابن‌سينا نيز در بحث از علم خدا به جزئيات، علم پيش از تجربه‌ي منجم را نمونه‌اي از علمي مي‌داند كه درست مانند علم الهي، از انفعال تجربي متأثر نيست. در اين نوشتار تلاش كرده‌ايم ميان چنين اظهارنظرهايي كه نتيجه‌ي نظرورزي اين دو فيلسوف تلقي مي‌شود و مقدمات آن، يعني پيش‌فرض‌ها و روش‌هاي احتمالاً مشترك آن‌ها، ارتباط برقرار كنيم. نهايتاً نيز به اين نتيجه رسيده‌ايم كه ابن‌سينا در وجهي از مطالعات طبيعي‌اش، با روش كاري گاليله هماهنگي دارد و همين هماهنگي، سخنان يكسان آن دو را سبب شده است. در نمونه‌اي كه به بررسي آن پرداخته‌ايم، ابن‌سينا در بررسي حركات سماوي، مطالعه بر ساختار رياضياتي اجسام سماوي را مدنظر قرار مي‌دهد و سرشت‌يابي رايج در طبيعيات ارسطويي را كنار مي‌گذارد و به روش گاليله‌اي نزديك مي‌شود. البته نمي‌توان اين روش را به تمام طبيعت‌شناسي شيخ نسبت داد و روش علمي دوپاره‌ي او را با شيوه‌ي علمي يكپارچه‌ي گاليله يكسان انگاشت.
