تجزيه پايداري و گزينش ژنوتيپ‌هاي متحمل شوري جو

Stability Analysis and Selection of Salinity Tolerant barley Genotypes

هدف از اين تحقيق تجزيه آثار متقابل ژنوتيپ و محيط روي عملكرد دانه لاين‌ها و ارقام جو، شناسايي ژنوتيپ‌هاي متحمل شوري با عملكرد پايدار و نيز ارزيابي ژنوتيپ‌ها، محيط‌ها و آثار متقابل آنها با استفاده از آماره‌هاي پايداري مختلف بود. اين پژوهش به صورت دو آزمايش جداگانه يكي تحت تنش شوري و ديگري بدون تنش، طي دو سال زراعي 94-1392 در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي نيشابور اجرا شد. هر آزمايش شامل 17 رقم و لاين اميدبخش جو بود كه در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. بر اساس پارامتر‌هاي پايداري روش رگرسيوني ابرهارت و راسل ارقام فجر30، نيك و لاين اميدبخش MBS82-4 واجد سازگاري مطلوب بودند. با استفاده از روش گزينش همزمان عملكرد و پايداري به ترتيب ارقام فجر 30، MBS82-5، MBS87-12، ريحان، والفجر و نيك گزينش شدند. نتايج حاصل از تجزيه امي روي عملكرد دانه نشان داد كه اثرات اصلي ژنوتيپ، محيط، اثرات متقابل آنها و دو مؤلفه اول اثر متقابل معني‌دار بودند. نمودار باي­ پلات امي قادر به تفكيك ژنوتيپ‌هاي پايدار و محيط ­هاي با قدرت تفكيك بالا از محيط‌هاي ضعيف بود. براي محيط شور ژنوتيپ‌هاي فجر30 MBS87-12 در هر دو سال زراعي بهترين ژنوتيپ‌ها با سازگاري ويژه بودند.

The objectives of this study were to analyze genotype by environment (GE) interactions effects on the yield of barley lines and varieties, identifying salinity tolerant genotypes with stable yield and also evaluating genotype (G), environments (E) and GE interactions using different stability parameters. The research was set up as two Randomized Complete Block design with three replications at the agriculture research station of Neishabur, Khorasan razavi, during 2013-2015. Each experiment included 17 barley varieties and promising lines. According to Eberhart and Russell stability parameters, genotypes Fajre30, Nik and MBS82-4 had general adaptation. Genotypes Fajre30, Nik, Rihan, Valfajr, MBS82-5 and Mbs87-12 were selected by Simultaneous selection for yield and yield stability (YSi) method. The results of AMMI analysis for seed yield indicated that the Genotype (G) main effects, environment (E), and GE interactions as well as two first interaction principal components (IPCA1-2) were significant. AMMI biplot was able to distinguish stable genotypes and environments with high discrimination ability from low ones. According to the AMMI analysis, genotypes MBS87-12 and Fajre30, with seed yield higher than grand mean, were the most stable genotypes and with high specific adaptation to the saline environment.