تأثير ريزجانداران حل‌كننده فسفات و قارچ‌هاي ميكوريز بر ويژگي‌هاي رشدي گياه ذرت (Zea mays L) در شرايط تنش شوري

Effects of Phosphate-Solubilizing Microorganisms and Mycorrhizal Fungi On the Growth Parameters of Corn (Zea Mays L.) Under Salinity Condition

استفاده از ريزجانداران در خاك‌هاي متأثر از تنش مي‌تواند اين امر را در گياهان كاهش دهد. به منظور بررسي تأثير ريزجانداران حل‌كننده فسفات ((PSB: Pseudomonas fluorescens, PSF: Aspergillus niger، قارچ‌هاي ميكوريز (M: Funneliformis mosseae (G. mosseae)، (G. intraradices) Rhizophagus irregularis، Rhizophagus fasciculatus (G. fasciculatum))، و اثرات متقابل آن‌ها بر بهبود جذب عناصر غذايي تحت شرايط شوري، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در شرايط گلخانه‌اي به مدت 70 روز‌ اجرا گرديد. در پايان دوره رشد، برخي شاخص‌هاي رشد گياه و غلظت عناصر غذايي در اندام هوايي گياه اندازه‌گيري شد. نتايج حاكي از تأثير معنا‌دار سطوح شوري بر جذب فسفر و پتاسيم، سديم، كلر و ارتفاع اندام هوايي بود. تجمع پرولين در برگ (0/96 ميكرو‌مول بر گرم برگ) نيز از ديگر تأثيرات شوري بود. در بين تيمار‌هاي ميكروبي، تيمار ميكوريزي بالاترين مقادير پارامترهاي اندازه‌گيري شده را به خود اختصاص داد. به‌طوري‌كه بيشترين مقادير شاخص‌هاي رشد اندازه‌گيري شده از جمله ارتفاع اندام هوايي (78/89 سانتي‌متر)، وزن خشك بخش هوايي (15/77 گرم در گلدان) و وزن خشك ريشه (8/47 گرم در گلدان) در تيمار ميكوريزي مشاهده گرديد. مقادير نيتروژن و پتاسيم برگ‌ها در شرايط تلقيح ميكروبي افزايش يافت ليكن سديم و كلر اندام هوايي در اين شرايط كاهش معناداري داشتند. تيمارهاي تلقيح قارچي و ميكوريزي، مقدار پرولين برگ را به ترتيب 15/46 و 15/85 درصد در مقايسه با تيمار شاهد افزايش دادند. چنين استنباط مي‌شود كه تلقيح ميكوريزي در كاهش اثرات تنش شوري در گياه ذرت نقش بارزتري نسبت به ساير ريزجانداران دارد.

Using of microorganisms in stress affected soils can alleviate the condition in plants. In order to assess the effects of phosphate-solubilizing microorganisms (PSB: Pseudomonas fluorescens, PSF: Aspergillus niger) and mycorrhizal fungies (M: Funneliformis mosseae (G. mosseae), Rhizophagus irregularis (G. intraradices), Rhizophagus fasciculatus (G. fasciculatum)) and their interactions on improving nutrient uptake under salinity stress condition, an experiment carried out in a randomized complete block design under greenhouse conditions. Some plant growth indicators and nutrient concentrations in plant shoot were measured at the end of growing period (70 days). The results showed the significant influence of salinity levels on phosphorous uptake, potassium, sodium, and chlorine concentrations, and shoot length. Proline accumulation in leaves (0.96 μmol g-1) was resulted with increasing of salinity levels. Among all microbial treatments, the maximum values of the parameters were resulted with mycorrhiza treatment, including shoot length (78.89 cm), shoot dry weight (15.77 g pot-1) and root dry weight (8.47 g pot-1). Unlike shoot sodium and chlorine concentrations, leaves nitrogen and potassium contents increased in microbial inoculation condition. Leaf proline was increased by 14.46% and 15.85% with fungi and mycorrhizal treatments compared to control, respectively. It is inferred that inoculation of AMF drastically decreased salinity effects in compared to other phosphate-solubilizing microorganisms in corn.