پديد آورندگان :
عبدالهي قره كند، جواد دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه علوم خاك , سپهر، ابراهيم دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه علوم خاك , فيضي اصل، ولي سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات كشاورزي ديم كشور، مراغه , رسولي صدقياني، حسن دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه علوم خاك , صمدي، عباس دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه علوم خاك
كليدواژه :
بقاياي گياهي , خصوصيات شيميايي , خاك سديمي و شور - سديمي , آنزيم اوره‌آز
چكيده فارسي :
يكي از راهكارهاي صحيح و عملي بهبود خصوصيات فيزيكي و شيمايي خاكهاي آهكي، شور و سديمي مناطق خشك و نيمه‌خشك استفاده از بقاياي گياهي محصولات كشاورزي است. به منظور بررسي تأثير بقاياي گياهي بر بهبود خصوصيات شيميايي خاكهاي آهكي، سديمي و شور- سديمي، آزمايش انكوباسيون (گرماگذاري) به صورت فاكتوريل در پايه طرح كاملا تصادفي (CRD)، شامل فاكتور نوع خاك (آهكي، سديمي و شور- سديمي) و بقاياي گياهي (ذرت، آفتابگردان، گندم، شبدر و ماشك) به همراه تيمار شاهد (خاك بدون بقاياي گياهي) در سه تكرار انجام شد. بقاياي گياهي به ميزان دو درصد به خاك‌ها اضافه و تيمارهاي آماده شده به مدت 13 هفته در دماي 25 درجه سانتي‌گراد و با رطوبت 50 درصد ظرفيت زراعي گرماگذاري شدند. نتايج نشان داد كه EC، نيتروژن كل، ظرفيت تبادل كاتيوني، پتاسيم قابل جذب، آهن، روي، مس و منگنز قابل استفاده در تيمارهاي بقاياي گياهي نسبت به تيمارهاي شاهد افزايش معني‌داري (در سطح احتمال 1 درصد) داشت. همچنين افزودن بقاياي گياهي موجب كاهش معني‌دار pH و درصد آهك خاك‌ها (در سطح احتمال 1 درصد) شد. فسفر قابل استفاده در خاكهاي تيمارشده با بقاياي ماشك، شبدر و آفتابگردان به ترتيب 39، 35 و 18 درصد افزايش يافت، در حالي كه در خاكهاي تيمارشده با بقاياي ذرت و گندم به ترتيب به ميزان 19 و 25 درصد كاهش يافت. كاربرد بقاياي گياهي، كربن آلي و فعاليت آنزيم اوره‌آز را نسبت به تيمارهاي شاهد به ترتيب تا 27 و 134 درصد افزايش داد. با كاربرد بقاياي گياهي، درصد سديم تبادلي خاكهاي مورد مطالعه تا 19 درصد كاهش يافت. در كل، كاربرد بقاياي گياهي باعث بهبود خصوصيات شيميايي مطالعه شده در خاكهاي آهكي، سديمي و شور- سديمي و افزايش قابليت دسترسي عناصر غذايي شد. همچنين شدت تاثير بقاياي گياهي بر خصوصيات شيميايي خاكهاي مورد مطالعه به كيفيت بيوشيميايي و تركيب شيميايي بقاياي گياهي بستگي داشت.
چكيده لاتين :
Application of plant residues as soil amendment is one of the most strategies to improve the physical and chemical properties of calcareous, saline and sodic soils in arid and semi-arid regions. In order to investigate the effect of plant residues application on improvement of chemical properties of calcareous, sodic, and saline-sodic soils, an incubation experiment was carried out as a factorial design with factors including soil type (calcareous, saline-sodic and sodic) and plant residues (corn, sunflower, wheat, trifolium and vicia) along with control treatment (soil without plant residues) in three replications. Plant residues were added to the soils by 2%. Treatments were incubated for 13 weeks at 25° C and 50% of field capacity moisture content. The results showed that electrical conductivity (EC), nitrogen content, cation exchange capacity (CEC), available K, iron (Fe), zinc (Zn), copper (Cu) and manganese (Mn) in treated soils with various plant residues increased significantly (P<0.01) compared to control treatment. Application of plant residues caused a significant decrease (P<0.01) in pH and %TNV in treated soils. The concentration of available phosphorus in treated soils with vicia, trifolium and sunflower residues increased by 39, 35 and 18%, respectively, while it decreased in treated soils with corn and wheat residues by 19 and 25% respectively. Application of plant residues increased organic carbon and urease enzyme activity as compared to control treatments to 27 and 134%, respectively. The exchangeable sodium percentage (ESP) of the studied soils decreased by 19%. It can be concluded that, application of plant residues improved the chemical properties of calcareous, sodic and saline-sodic soils, and increased the availability of nutrients. Chemical and biochemical quality of various plant residues are important in improvement of soil chemical properties.
