پتروژنز و تعيين محيط زمين‌ساختي مجموعه افيوليتي نياباد-قلعه جي، بخشي از مجموعه سروآباد: با استفاده از مينرال شيمي كاني كروم اسپينل

Petrogenesis and Tectonics of Niabad-Qalaje Ophiolitic Complex, Part of Sarvabad Complex: Using the Cr-Spinel Mineral Chemistryistry

مجموعه افيوليتي نياباد - قلعه جي بخشي از افيوليت هاي سروآباد در كردستان است كه در شمال غرب ايران و در ادامه افيوليت هاي كرمانشاه رخنمون دارد. اين مجموعه در شمال كوه زايي زاگرس شامل واحدهاي عدسي وار و از هم گسيخته است كه در امتداد تراست اصلي زاگرس واقع شده اند. بخش الترامافيكي مجموعه شامل دونيت، ورليت سرپانتيني شده، سرپانتينيت و كروميتيت است كه به صورت عدسي هاي متوالي ديده مي شوند. بخش كروميتيتي به صورت عدسي هاي كوچك با بافت انبانه اي و برشي مشاهده مي شود. كاني هاي اصلي پريدوتيت ها شامل اليوين (Fo=88-91)، كلينوپيروكسن و كروم اسپينل است. مقدار پايين Ti و زياد بودن مقدار Al يا Cr# در كروم اسپينل هاي پريدوتيت هاي منطقه ي بررسي شده، نشان دهنده ي نرخ زياد ذوب بخشي (25-35) است. ويژگي هاي شيمي كاني و سنگ كل نشان دهنده ي يك ماگماتيسم بونينيتي براي الترامافيك ها و كروميتيت هاي منطقه است. ماگماتيسم بونينيتي در افيوليت هاي نياباد - قلعه جي به وسيله ي ذوب بخشي پريدوتيت هاي تهي شده حاصل از يك گوشته باقي مانده بعد از خروج گدازه نوع MORB، تشكيل شده است. ويژگي هاي شيميايي پريدوتيت ها، محدوده گوشته عميق متمايل به محيط بالاي پهنه فرورانش را معرفي مي كند. مقايسه ي سنگ شناسي و ژئوشيمي افيوليت منطقه ي كردستان با نمونه هاي شناخته شده دنيا، نشان مي دهد كه اين مجموعه در محيط جلوي قوس اقيانوسي شكل گرفته در حاشيه ي قاره زون سنندج - سيرجان جاي گيري كرده اند.

Niabad-Qalaje ophiolitic complex is part of Sarvabad ophiolites in Kurdistan that exposed in northwest of Iran and the north of Kermanshah Ophiolites. The complex located in north of Zagros orogeny, consists of lens form, tectonically dismembered ophiolitic sequences located along the main Zagros trust. The ultramafic part includes serpentinized dunite and wherlite, serpentinite and chromitite that outcropped as consecutive lenses. Small lentiform chromitites present podiform and shear fabrics. The major minerals in peridotites are olivine (Fo= 88-91), clinopyroxene and chromian spinels. Low Ti value and high content of Al and Cr# in peridotite chromian spinels reveal a high rate of partial melting (25-35%). Mineral chemistry and whole-rock chemistry clearly indicate that the Kurdistan ultramafic cumulates and chromitites record an episode of boninitic magmatism. Boninitic melts in Niabad-Qalaje ophiolites were formed by partial melting of a depleted peridotite which made up the residual mantle after MORB-type melt extraction. The chemistry of peridotites shows the abyssal to supra-subduction zone source. Comparing the lithological and geochemical characteristics of the studied ophiolites with some other complexes in the world denotes that the Kurdistan ophiolitic complex formed in a fore arc basin close to the Sanandaj-Sirjan zone continental margin.