ارزيابي ظرفيت تاب‌آوري شهري در برابر خطر زمين‌لرزه با تأكيد بر ابعاد اجتماعي و نهادي (مطالعه موردي: منطقه 12 شهرداري تهران)

Assessing the power of urban resilience against the seismic risk with emphasis on social and Institutional aspects (case study: Dist. 12 of Tehran)

در دهه هاي آتي محرك اصلي خسارات و تلفات فزاينده ناشي از بلاياي طبيعي، رشد جمعيت شهري و مايملك شهروندان در مناطق بلاخيز است. بزرگ ترين كانون ثقل جمعيتي ايران شهر تهران در قالب 22 منطقه شهرداري است كه از طرف شمال و جنوب با تراكم بالايي از گسل هاي فعال احاطه شده است. از طرفي براي مقابله با مخاطرات طبيعي به ويژه زمين لرزه رويكردهاي متعددي وجود دارد كه رويكرد تاب آوري در ابعاد چهارگانه يكي از مهم ترين آن هاست. هدف پژوهش حاضر ارزيابي ظرفيت تاب آوري شهري منطقه 12 تهران در برابر زمين لزره از لحاظ ابعاد اجتماعي و نهادي است، كه براساس حد بهينه درسطح جهاني ارزيابي شده است. به منظور تعريف حد بهينه در اين پژوهش، چنين فرض شد كه مقدار عددي هر شاخص در مناطقي در سطح جهان را كه تاكنون درآن بحران هاي متعددي اتفاق افتاده كه در برابر آن تاب آور بوده اند (نظير ژاپن و كاليفرنيا) مي توان حد بهينه تاب آور بودن درنظر گرفت.روش تحقيق در اين پژوهش از نوع توصيفي- تحليلي است. نتايج يافته ها حاكي از اين است كه در بين شاخص هاي اجتماعي، وضعيت شاخص ساختارسني جمعيت، ساختار جنسي جمعيت بالاتر از حد بهينه محاسبه شده است. در مقابل، وضعيت پوشش سلامتي، فاصله اي زياد با مقدار بهينه محاسبه شده دارد. در بين شاخص هاي مربوط به تاب آوري نهادي، همه شاخص ها فاصله محسوسي با مقدار بهينه دارند. در اين بين، شاخص روابط نهادي با 46 درصد فاصله از مقدار بهينه وضعيت نامناسب تري دارد. بعد از آن، شاخص عملكرد نهادي با 41 درصد و بستر نهادي با 32 درصد فاصله از مقدار بهينه در رده هاي بعدي قرار دارند.

In the next decades, the major driver of the increasing damages and losses from disasters will be the growth of people and assets in harm’s way, especially in urban areas. Tehran's largest gravity center in Iran is22 districts of the municipality, which is surrounded by high densities of active faults on the north and south.In order to deal with natural ‌hazards, especially earthquakes, there are several approaches in which the four-dimensional resiliency approach is one of the most important ones. So, objective of the current research is assessment of rates of indicators of social and characteristic aspects of resilient of Dist.12Tehran against earthquake that it has been assessed in global level based on optimal limit. For determination of optimal limit in this research, it was supposed that numerical amount of any indication in zones across the world level, in which has occurred various crisis up to now, being resilient against it (such as Japan & California) can be considered as optimal limit. Method of research in this text is descriptive-analytical type.The results of results indicate that among social indicators, indicator status of age structure of population, gender structure‌ of population has been calculated upper than optimal limit. However, status of studies level and health cover is lower than optimal limit. Among the indicators, related to institutional resilient, all indicators have a noticeable distance with optimal rate. Furthermore, institutional communications indicator with 46%distance, has a worse status from the optimal rate. Consequently, Institutional operation indicator with 41% and institutional background with 32% distance from the optimal rate are located in the next rows.