هندسۀ زيرسطحي حوضه‌ حوض سلطان و بخش شمال‌غربي حوضۀ زاويه، حوضۀ رسوبي ايران مركزي

Sub-Surface Geometry of the Howz Soltan Basin and Northwestern Part of the Zavieh Basin, Central Iran Basin

در اين پژوهش از خطوط لرزه‌اي، اطلاعات چاه‌هاي اكتشافي و مشاهدات صحرايي به‌منظور توصيف هندسه ساختاري زيرسطحي و تاريخچۀ زمين‌شناسي دو حوضآ رسوبي واقع در بخش شمال غربي حوضۀ ايران مركزي (حوضه‌هاي رسوبي حوض سلطان و زاويه)، در بازه زماني اليگوسن پسين-پليوسن بهره گرفته شده است. در حوضۀ رسوبي حوض سلطان، ضخامت سازند قم و بخش زيرين سازند قرمز بالايي به‌وسيلۀ دو گسل عادي دوباره فعال شده يعني گسل‌هاي جنوب مره كوه و حوض سلطان كنترل شده است. در ديوارۀ شمالي اين حوضه (در ناحيۀ مره‌كوه) نيز تغيير رخساره مشخصي در توالي رسوبي ميوسن پيشين، از فراديواره تا فروديواره گسل معكوس شمال مره‌كوه وجود دارد. اين روند تغييرات از رسوبات كربناته سازند قم (در فراديواره) به رسوبات غالباً تخريبي سازند قرمز بالايي (در فروديواره) مشخص مي‌كند كه گسل شمال مره‌كوه يك گسل عادي است كه بعد‌ها دچار فعاليت مجدد شده است. در حوضۀ رسوبي زاويه، توالي اليگوسن- ميوسن پيشين به‌سمت مرزهاي شمالي و جنوبي حوضه نازك شده و بازتاب‌دهنده‌هاي لرزه‌اي بخش زيرين توالي، الگوي پيش‌رونده [1](؟) را با ديوارۀ حوضه نشان مي‌دهند. پديده‌اي كه نشان‌دهندۀ نهشته شدن رسوبات روي سطح ناهموار و شيب‌دار ديواره حوضه است. از زمان ميوسن پسين يك فاز دگرريختي فشارشي موجب چين‌خوردگي و گسلش توالي سنگي حوضه‌هاي حوض‌سلطان و زاويه شد. رسوب‌گذاري بخش بالايي سازند قرمز بالايي و واحد پليوسن هم‌زمان با اين دگرريختي است.

We used 2D seismic profiles, exploration well data and field observation to describe the sub-surface structural styles and geological history of two basins in the northwestern part of Central Iran (Howz Soltan and Zavieh basins) from the late Oligocene to Pliocene. In Howz Soltan basin, thickness of Qom Formation and lower part of Upper Red Formation is controlled by the South Moreh Kuh Fault (SMF) and the Howz Soltan Fault (HSF) reactivated faults. In the Moreh Kuh area, NE border of the Howz Soltan basin, there is a facies change in the early Miocene succession from the hanging wall to the footwall of the North Moreh Kuh Fault (NMF). Change from carbonated deposits of the Qom Formation (in the hanging wall) to clastic dominated sediments of the Upper Red Formation (in the footwall) indicates the NMF normal fault has been reactivated. In the Zavieh basin, the Oligocene- early Miocene succession wedge out (thins) toward the northern and southern margin of the basin, evident by onlap on 2D seiemic profiles. This feature shows that the basin boundary has been slightly inclined prior to the transgression. Since the late Miocene, initiation of a compressional phase resulted in folding and reverses faulting in Zavieh and Howz Soltan basins. Deposition of the upper part of the Upper Red Formation and the Pliocene unit was simultaneous with this deformation phase.