كليدواژه :
تجزيه كلاستر , تجزيه عليت , تنوع ژنتيكي , برنج
چكيده فارسي :
به‌منظور بررسي تنوع ژنتيكي لاين هاي اصلاحي جديد برنج از نظر صفات مختلف زراعي، 20 لاين پيشرفته جديد به همراه رقم فجر در مزرعه معاونت تحقيقات برنج كشور (آمل) در سال زراعي 1390 در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. بر روي هر ژنوتيپ صفات طول شلتوك، عرض شلتوك، طول دانه، عرض دانه، ارتفاع بوته، بيشترين طول خوشه، تعداد پنجه، متوسط طول خوشه، شكل دانه، تعداد دانه هاي پُر و پوك، درصد دانه‌هاي پُر، وزن هزار دانه و عملكرد دانه ارزيابي شدند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه بين ژنوتيپ ها از نظر صفات مورد بررسي به غير از صفت عرض دانه اختلافات معنيداري وجود دارد كه نشان دهنده حضور تنوع ژنتيكي در لاينهاي مورد بررسي است. در مقايسه ميانگين عملكرد، گروهي از لاينها برتري معنيداري نسبت به شاهد فجر داشتند. بر اساس مقايسه ميانگينها، لاينهاي NA9، NA17 و NA5 بيشترين عملكرد را توليد نمودند كه لاين NA5 علاوه بر عملكرد بالاتر، از نظر صفات وزن هزار دانه و طول شلتوك نيز داراي اندازه هاي مناسبي بود. بر اساس نتايج تجزيه رگرسيون گام‌به‌گام دو صفت ارتفاع بوته و وزن هزاردانه به‌عنوان متغيرهاي تاثيرگذار بر عملكرد وارد مدل شدند، به‌طوري كه وزن هزاردانه حدود 30 درصد تاثير بيشتر نسبت به ارتفاع بوته بر مقدار عملكرد داشت. تجزيه عليت نشان داد كه دو صفت فوق هر كدام مستقل از همديگر و عمدتاً به كمك اثرات مستقيم در تعيين عملكرد تاثير دارند. تجزيه خوشه اي با استفاده از روش WARD، لاينها را به چهار خوشه گروه‌بندي كرد.
چكيده لاتين :
Successful reorganization of rice genetic structure to improve grain yield needs extensive information on the traits that influence yield, either directly or indirectly, and the amount of their genetic diversity. In order to assess the genetic diversity of some agronomic traits among the promising lines of rice and their relation to yield, twenty lines along with a superior local check (Fajr) were evaluated under randomized complete blocks with 3 replications at Rice Research Station, Amol, in 2011. Studied traits included number of tillers, panicle length, paddy and grain length, paddy and grain width, plant height, grain shape, number of grains, percentage of filled and empty seeds, thousand grain weight and grain and paddy yield. The results of analysis of variance revealed highly significant differences among the genotypes for all the traits except for grain width. Comparison of means suggested that the lines NA5, NA17, NA9 had higher yields than the other lines. NA5 was also superior in terms of seed weight and grain length. Grain yield had significant correlation with grain length, 1000-grain weight and plant height; however the strongest correlation with yield was related to 1000-grain weight. Based on stepwise regression, plant height and grain weight were entered into path analysis, where grain weight had higher direct and indirect effects than plant height. Therefore, grain weight would be an appropriate criterion for selecting high-yielding genotypes. Cluster analysis using WARD method grouped the lines into 4 clusters.
