ارزيابي تاثير روش هاي مختلف خشك¬كردن بر زمان خشك شدن و برخي خصوصيات فيتوشيميايي شمعداني عطري (Pelargonium graveolens)

خشك كردن يكي از مهم‌ترين فرآيندهاي پس از برداشت گياهان دارويي است. در اين پژوهش بهمنظور بررسي تأثير روش‌هاي مختلف خشك‌كردن بر گياه دارويي شمعداني عطري، آزمايشي بر پايه طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار و 12 تيمار اجرا شد. تيمارهاي مورد آزمايش شامل خشك ­كردن در ماكروويو (توان 300، 600 و 900 وات)، خشك كردن در آون (دماي 45، 55 و 65 درجه سانتي­گراد)، خشك كردن طبيعي (خشك­ كردن در سايه محصور اتاق، سايه هواي آزاد، 5 ساعت آفتاب و سپس انتقال به سايه، 10 ساعت آفتاب و سپس انتقال به سايه، و آفتاب كامل) و نمونه گياهي تازه (به­عنوان شاهد) بودند. در روش‌هاي مختلف خشك ­كردن، كاهش وزن نمونه­ها تا رسيدن محتواي رطوبت به 12 درصد (بر پايه ماده خشك گياهي) ادامه يافت. نتايج تجزيه واريانس نشان­دهنده تاثير معني­دار روش­هاي مختلف خشك ­كردن بر زمان خشك­كردن، فنل كل، فلاونوئيد كل، فعاليت آنتي‌اكسيداني با دو روش دي‌پي‌پي‌اچ و اف‌آر‌اِي‌پي و محتواي اسانس بود. كم­ترين و بيش­ترين زمان خشك ­كردن (05/4 دقيقه و 6 روز) به­ترتيب مربوط به تيمارهاي خشك­كردن با توان­ 900 وات ماكروويو و خشك­كردن در سايه هواي آزاد بود. بالاترين محتواي فنل كل (78/14 ميلي­گرم گاليك اسيد در صد گرم ماده خشك) و فلاونوئيد كل (83/12 ميلي­گرم كوئرستين در صدگرم ماده خشك) به­ترتيب در تيمار سايه محصور و سايه هواي آزاد و بيشترين ظرفيت آنتي‌اكسيداني (02/1IC50=) در نمونه تازه مشاهده گرديد. هم­چنين گياهان خشك‌شده در آون با دماي 45 درجه نيز از نظر فنل كل، فلاونوئيد كل و فعاليت آنتي‌اكسيداني غني بودند. در حالي­كه نمونه‌هاي خشك­شده در سه توان ماكروويو و نمونه‌هاي خشكشده در آفتاب كامل كم­ترين ميزان را براي اين صفات نشان دادند. بالاترين محتواي اسانس (2/0 درصد وزني/وزني بر پايه ماده خشك گياهي) نيز در تيمار خشك‌‌كردن در آون با دماي 45 درجه مشاهده گرديد. به‌طور كلي مي‌توان گفت كه خشك‌كردن در دماهاي بالاي آون و توان­هاي بالاي ماكروويو باعث كاهش ميزان تركيبات فنولي و فلاونوئيد، فعاليت آنتي‌اكسيداني و درصد اسانس شمعداني عطري گرديد. در حالي‌كه روش‌هاي خشك­كردن در سايه محصور، سايه هواي آزاد و آون با دماي 45 درجه، كم‌ترين كاهش را در اين صفات نسبت به نمونه گياه تازه نشان دادند.

Drying is one of the most important post-harvest techniques for medicinal plants. Pelargonium graveolens (known as geranium) is an important, high-value perennial, aromatic shrub that can reach a height up to 1.3 m and a lateral growth of 1 m. The essential oil of P. graveolens is extensively used in the perfumery and cosmetic industries. Medicinal plants produce antioxidant compounds, which defend cells against degenerative effects of reactive oxygen species produced during oxidative stress and metabolism. Antioxidants are molecules that scavenge free radicals and reduce/prevent their damages. Therefore, the identification of natural antioxidants as preservative agents plays a pivotal role for the food, cosmetic and pharmaceutical industry This study was conducted to investigate the effect of different drying methods (microwave-drying, oven drying and ambient-drying) on drying time and some phytochemical properties of P. graveolens