بررسي ادبي داستان طالوت در قرآن كريم

داستان طالوت كه در دل آيات 244-252 سوره بقره قرار گرفته، تعاملي پويا با سياق خود و نيز برخي آيات سياق‌هاي قبل و بعد از خود دارد؛ اين انسجام دروني، با هدف انتقال پيام‌هاي انديشه‌اي خاص در متني كوتاه بوده است. داستان طالوت ضمن بيان مقطع مهمي از تاريخ بني‌اسرائيل، قانون ايجاد تعادل از طريق دفع و غلبه در جوامع بشري را به‌عنوان مضمون و موضوع اصلي مطرح كرده است. مضامين فرعي و محتواي داستان، هريك در تعاملي پويا و فزاينده با موضوع اصلي قرار دارند. يكي از مضامين فرعي داستان، وجود تعادل ميان تقدير الهي و تدبير انسان است؛ بدين معني كه برنامه خداوند، ايجاد تعادل در جوامع بشري است، اما خداوند انسان را مسئول دانسته و او را به اقدام مناسب در اين زمينه مكلّف كرده است. اين اقدام مناسب در گروي خصال بايسته‌اي همچون صبر، استقامت، تسليم، توسل، توكل و تلاش است. ساختار ادبي داستان نيز به اين ارتباط و تعامل پوياي موجود ميان موضوع و محتوا، مدد مي‌رساند. گزينش واژگان، عبارات و جملات، بهره‌گيري از عناصر نمايشي، استفاده از سبك‌هاي بيانيِ انسجام‌دهنده، شخصيت‌پردازي‌هاي شخصيت‌هاي اصلي و فرعي داستان، همچنين بيان بجا و مناسب عاقبت داستان و تصريح بر موضوع اصلي به‌صورت پي‌نوشت در آخرين آيه‌ اين داستان، مؤلفه‌هاي ساختار ادبي داستان هستند كه در خدمت پيام‌هاي انديشه‌‌اي آن بوده و آن‌ها را به ذهن مخاطب القا كرده و تأكيد و تثبيت مي‌نمايند.