اثر آبياري تكميلي و تراكم بوته بر بعضي صفات مورفولوژيكي ارقام عدس (.Lens culinaris Medik)

Effect of supplemental irrigation and plant density on Some Traits of Morphological of lentil (Lens culinaris Medik) genotypes

به­ منظور بررسي اثر آبياري تكميلي و تراكم بوته بر خصوصيات رشدي، عملكرد و اجزاي عملكرد در سه رقم عدس ديم، آزمايشي در سال زراعي 90-1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه ايلام به‌صورت اسپليت فاكتوريل با طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار اجرا گرديد. شرايط ديم با آبياري تكميلي و ديم بدون آبياري به‌عنوان فاكتورهاي اصلي آزمايش بود. فاكتور تراكم كاشت (در دو سطح 200 و 400 بوته در مترمربع) و رقم عدس (شامل سه رقم گچساران، بيله‌سوار، كيميا) كرت‌هاي فرعي آزمايش را تشكيل دادند. نتايج نشان داد كه آبياري تكميلي باعث افزايش تعداد غلاف‌هاي پر و كاهش تعداد غلاف‌هاي پوك و در كل افزايش تعداد غلاف‌هاي بوته و عملكرد تك بوته گرديد. با افزايش تراكم كليه صفات (ارتفاع، تعداد گل، تعداد شاخه اصلي و فرعي، تعداد غلاف‌هاي پر، وزن خشك تك بوته و عملكرد تك بوته) كاهش و فقط تعداد غلاف‌هاي پوك افزايش نشان داد. بنا به نتايج حاصله رقم بيله‌سوار بيشترين تعداد شاخه اصلي و فرعي و همچنين بيشترين وزن خشك تك بوته را دارا بود. بيشترين تعداد گل و تعداد غلاف در بوته مربوط به رقم كيميا بودند اثر متقابل آبياري در تراكم بر تعداد غلاف در بوته در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. تعداد غلاف پوك و تعداد شاخه‌هاي فرعي نيز تحت تأثير اثر متقابل آبياري در رقم قرار گرفتند. اثر متقابل هر سه فاكتور بر تعداد شاخه در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود.

In order to investigate the effect of supplemental irrigation and plant density on growth characteristics, yield and yield components of three dry lentil cultivars, Experiment in the crop year 2010 - 2011 A randomized complete block design with four replications was used in the research field of the Faculty of Agriculture of the University of Ilam. Rainfed conditions with complementary irrigation and non-irrigated dryland were the main factors of the experiment. Planting density factor (at two levels of 200 and 400 plants m-2) and lentil cultivar (including three cultivars Gauche saran, Bile saver, Kimia) formed the sub-plots of the experiment. The results showed that supplemental irrigation increased the number of full pods and decreased the number of empty pods and increased the number of pods per plant and single plant yield. An increase in the density of all traits (height, number of flowers, number of main and sub-branches, number of pods, single dry weight and yield per plant) decreased and only the number of empty pods increased. According to the results, Bile saver cultivar had the highest number of main and secondary shoots as well as the highest dry weight of a single plant. The highest number of flowers and number of pods per plant belonged to Kimia cultivar interaction effect on a number of pods per plant was significant at 1% probability level. The number of hollow pods and the number of branches were also affected by irrigation interaction. The interaction of all three factors on the number of branches was significant at one percent probability level