بررسي تنوع ژنتيكي، وراثت پذيري و پيشرفت ژنتيكي صفات فنولوژيكي و عملكرد در ژنوتيپ‌هاي بين‌المللي نخود تيپ كابلي

The Study of Genetic Diversity, Heritability and Genetic Advance of Phenological Traits and Yield in Kabuli Chickpea International Genotypes

نخود به‌عنوان سومين حبوبات مهم جهان نه‌تنها منبع مهمي براي تغذيه محسوب مي‌گردد بلكه با افزودن نيتروژن باعث افزايش حاصلخيزي خاك مي‌شود. اين مطالعه باهدف بررسي تنوع ژنتيكي از طريق تخمين ضريب تغييرات فنوتيپي و ژنوتيپي، وراثت‌پذيري و پيشرفت ژنتيكي مورد انتظار صفات كمي در نخود انجام شد تعداد 27 ژنوتيپ‌ها در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با 2 تكرار در پايگاه نوآوري شهرستان كامياران كاشته شدند. نتايج تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي نشان داد كه 4 مؤلفه اول تقريباً 3/78 % تنوع ژنوتيپ‌ها را براي صفات بررسي‌شده توجيه كردند. در اين تحقيق بالاترين ميزان وراثت­پذيري به ترتيب براي صفات وزن صد دانه (88%)، تعداد روز تا گلدهي (83%)، ارتفاع بوته (79%)، تعداد روز تا غلاف دهي (66%)، تعداد روز تا رسيدگي (61%) و تعداد دانه در غلاف (55%) محاسبه شد. بالاترين مقدار واريانس ژنوتيپي و فنوتيپي براي عملكرد دانه به دست آمد از سويي بيشترين مقدار پيشرفت ژنتيكي نيز براي اين صفت مشاهده شد لذا عملكرد دانه مي‌تواند مهم‌ترين معيار براي انتخاب لاين‌هاي والديني در برنامه‌هاي اصلاحي محسوب گردد. در تجزيه كلاستر با روش ward ژنوتيپ­ها در 3 گروه قرار گرفتند و بالاترين فاصله ژنتيكي بين كلاستر1و 3 مشاهده شد لذا مي‌توان از ژنوتيپ‌هاي اين دو كلاستر براي دورگ گيري درجهت توليد واريته­ هاي اصلاح‌شده استفاده كرد.

Chickpea (Cicerarietnum) as the third most important grain legume in the world is not only an important source of feed but also an improve soil fertilizer by adding nitrogen. This study was aimed to assess the variability of morphological trait, to estimate PCV, GCV, heritability, and expected genetic advance of quantitative traits of Chickpea. The genotypes were planted in a randomized complete block design with two replications. PCA analysis showed first four factors justified almost near to 78.3 percent variance among studied characters. Cluster analysis via Ward method classified all genotypes in three groups and the highest genetic distance wasobserved between cluster 1 and cluster 3. It is shown that the seed yield (0.88) trait has the highest PCV and GCV. The highest heritability was found for 100- seed weight (0.88), number of day to flowering (0.83) and plant height whereas high heritability coupled with high genetic advance was found for seed yield. So seed yield can be the most important criteria for selection parental lines in breeding programs. Also in regard to the highest genetic distance between cluster 1 and cluster 3, genotypes of two clusters could be used for intercrossing to develop improved cultivars.