راهنماي الحاق مديريت خطرپذيري در مديريت شهري برنامه هاي كاربري زمين

A Guide for integrating disaster risk management into Urban Management-Land Use Plans

زمينه و هدف: برنامه ريزي كاربري زمين از موضوعات بسيار مهم در مديريت شهري است. برنامه ريزي كاربري زمين بر مبناي خطرپذيري مي تواند به طور قابل ملاحظه اي خطرپذيري شهرها در برابر بحران هاي طبيعي را كاهش دهد و فرايند توسعه پايدار در شهرها را تسهيل نمايد. بررسي وضعيت موجود شهرها و قرارگيري آنها در مناطق پرخطر و توسعه نامتوازن سبب در معرض قرارگيري آنها در برابر بحران هاي طبيعي شده و به آسيب پذيري آنها افزوده است. به نظر مي رسد موضوع مديريت و كاهش خطرپذيري قبل از استقرار شهرها و المان هاي شهري و انتخاب مكان مناسب براي استقرار آنها مورد نظر قرار نگرفته است. به منظور تضمين توسعه شهري ايمن و تاب آور و نيز براي قانونمند نمودن و محدود كردن در معرض قرارگيري شهرها و كاربري هاي مهم و حياتي و كاهش آسيب پذيري هاي فيزيكي، اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي آنها در برابر بحران هاي طبيعي الحاق مديريت خطرپذيري در برنامه ريزي شهري و به ويژه برنامه ريزي كاربري زمين كه هسته برنامه ريزي شــهري را تشكيل مي دهد، ضروري است. روش: نتايج حاصل از اين مطالعه كاربردي است. روش اين پژوهش مروري- توصيفي است. در اين پژوهش، ابتدا فرآيند برنامه ريزي كاربري زمين مورد بررسي قرار گرفته است و سپس برخي نمونه هاي موردي در خارج و داخل كشور بررسي و جمع بندي گرديد. به عنوان نمونه تجربه شده، مدل الحاق مديريت خطرپذيري در برنامه كاربري زمين مركز آمادگي بحران آسيا به صورت جامع توصيف شده است و در نهايت مدل مفهومي براي الحاق مديريت خطرپذيري در برنامه ريزي كاربري زمين تعريف و تعيين گرديد. يافته ها: در يافته هاي اين تحقيق در ابتدا فرايند برنامه ريزي كاربري زمين مرور شده است و نمونه هاي موردي از نقطه نظر اهميت و ارتباط تنگاتنگ مديريت خطرپذيري در برنامه ريزي كاربري زمين در ايجاد بسترهاي ايمن براي استقرار كاربري هاي جديد و همچنين انتقال و تغيير كاربري هاي موجود در پهنه هاي پرخطر مورد بررسي قرار گرفته است. سپس مدل الحاق مديريت خطرپذيري بحران در برنامه كاربري زمين مركز آمادگي بحران آسيا و جزئيات آن مورد بررسي قرار گرفت. نتيجه گيري: بر اساس بررسي نمونه هاي موردي و فرآيند برنامه ريزي كاربري زمين و نيز مدل الحاق مديريت خطرپذيري در برنامه ريزي كاربري زمين مركز آمادگي بحران آسيا، مدل مفهومي و بومي براي الحاق مديريت خطرپذيري در فرآيند برنامه ريزي كاربري زمين تعيين و ترسيم گرديد. در اين مدل مفهومي به منظور سهولت انجام كار، مولفه هاي مهم خطرپذيري در هر كدام از مراحل فرايند برنامه ريزي كاربري زمين وارد گرديده و دستاوردهاي اين الحاق در هر مرحله نشان داده شده است. اين مدل مي تواند فرايند الحاق مديريت خطرپذيري در برنامه ريزي كاربري زمين را تسهيل نمايد كه نتيجه اين الحاق، برنامه ريزي كاربري زمين بر مبناي خطرپذيري است كه در نهايت به استقرار كاربري هاي زمين در مكان هاي امن و كم خطر و در نهايت برنامه ريزي شهري مبتني بر خطرپذيري و توسعه پايدار شهري است.

Background and objective: Land use planning is one of the most important subjects in urban management. Land use planning based on risks can significantly reduce the risk of cities against natural disasters and facilitate sustainable development in cities. Considering the existing situation of cities and their location in high risk areas and unbalanced development face them to natural disasters and increased their vulnerability. It seems that management and risk reduction subjects have not been considered before the deployment of cities and urban elements and the selecting the suitable places for their deployment. In order to ensure safe and resilient urban development, as well as to regulate and limit the risks of cities and critical uses and reduce their physical, social, economic and environmental vulnerability to natural disasters, it is necessary to integrate the risk management into urban planning, specially land use planning which is essential to urban planning. Method: This paper is a descriptive survey and the results are applied. Innitialy, the land use planning process was considered in this survey, and then some cases abroad and inside the country were studied. The model of risk management integration in the land use planning of the Asia Crisis Preparedness Center has been described comprehensively as a proven example, and finally, a conceptual model for risk management integration into land use planning was defined and determined. Findings: In this study, the process of land use planning was initially reviewed and some cases in regard of importance and close connections of risk management in land use planning in order to creating secure platforms for the deployment of new uses as well as the transfer and change of existing user in high risk areas has been considered. Finally, the risk managemnet integration into land use planning model in Asian crisis preparedness center and its details has been considered. Conclusion: A conceptual and native model for the risk management integration into land use planning process based on considered cases and land use planning process as well as integration of risk managemnt in land use planning of the Asian crisis preparedness center was determined.In this conceptual model, in order to ease of doing, important risk factors in every phase of land use planning process have been introduced, and the achievements of this engagement are shown in each phase. This model can facilitate the process of integrating risk management in land use planning, which the result of this integration is a land use planning based on risk. The consequence is land use deployment in safe and low risk places and finally urban planning based on risk and sustainable urban planning.