مطالعه دوره بازگشت سيل باغات كشاورزي در حوضه آبخيز كن

The study of agricultural flood return period in Can watershed

زمينه و هدف: بلاياي طبيعي همواره جان انسان ها را به مخاطره انداخته است. سيل يكي از مهم ترين بلاياي طبيعي است كه خسارات زيادي را سالانه در مناطق مختلف كشور تحميل مي كند. در اين مقاله سيل و مشخصات حوضه آبريز رودخانه كن در استان تهران بررسي مي شود. هدف اصلي مقاله حاضر بررسي چالش هاي فراروي مديريت سيل در بخش كشاورزي و ارائه راهكارهاي مناسب در جهت مديريت ريسك سيل در حوضه آبريز كن است. روش: در اين مقاله با استفاده از نرم افزار GIS دوره بازگشت سيل در مقياس 5، 10، 25 و 50 ساله با در نظرگرفتن كاربري اراضي كشاورزي در حوضه آبخيز كن در شمال تهران مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. براي حوضه آبخيز كن سطوح خطر 1 تا 5 درصد با سطح آسيب ناچيز، 5 تا 10 درصد با سطح آسيب كم، 10 تا 15 درصد با سطح آسيب متوسط، 15 تا 20 درصد سطح آسيب زياد، 20 تا 25 درصد سطح آسيب بسيار زياد و 25 تا 30 درصد سطح آسيب ويران كننده تعريف گرديد. يافته ها: نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه با افزايش دوره بازگشت از 5 به 10، 25 و 50 ميزان آسيب در حوضه افزايش پيدا مي كند. در دبي سيلابي 5 ساله و 10 ساله سطح آسيب در حوضه بسيار كم پيش بيني مي شود. در دبي سيلابي 25 ساله نيز سطح آسيب متوسط ارزيابي مي گردد. اما با توجه به وجود سطح آسيب ويران كننده در دبي سيلابي 50 ساله به طور ميانگين 2/066 درصد اراضي در سطح آسيب متوسط تا ويران كننده قرار مي گيرند. نتيجه گيري: روند رو به افزايش سيل در دهه هاي اخير در حوضه كن استان تهران لزوم توجه و مطالعه هر چه بيشتر مناطق خطرپذير سيل به منظور مديريت ريسك سيل و توسعه برنامه هاي مديريت حوضه رودخانه به خصوص در اراضي كشاورزي اين حوضه را مي رساند.

Background and objective: Natural disasters have always endangered human lives. Flood is one of the most important natural disasters that impose many damages every year in different parts of Iran. This paper tries to study flood and characteristics of Can watershed in Tehran province. The main purpose of this paper is to consider the challenges of flood management in agriculture and provide appropriate strategies in order to flood risk management in Can watershed. Methods: In this paper, using the GIS software, the flood return period of 5, 10, 25 and 50 years considering the agricultural land use in the watershed in north of Tehran will be studied. The risk level of 1 to 5 percent with an unimportant damage level, 5 to 10 percent with a low damage level, 10 to 15 percent with a moderate damage level, 15 to 20 percent with a high damage level, 20 to 25 percent with a very high damage level, and 25 to 30 percent with a destroying damage level was defined for Can watershed. Findings: The results show that increasing the return period from 5 to 10, 25 and 50 will increase the damage in the basin. The 5-year and 10-year floods are expected a very low damage level; the 25 years flood is considered moderate damage level as well. Considering the destroying damage level, by the average 2.066 percent of lands, a 50 years flood is a moderate to destroying damage level. Conclusion: Considering the flood risk areas in order to flood risk management and development of watershed management plans, especially in agricultural lands in Can basin is necessary due to increasing the flood risk in recent decades in Can basin in Tehran.