مطالعه برخي از صفات زراعي و پايداري عملكرد ژنوتيپ‌ هاي برنج

Studying some of the Agronomy Traits and Yield Stability of Rice Genotypes

معرفي ارقام جديد برنج با پتانسيل عملكرد بالاتر يكي از اهداف مهم به نژادگران است و ارزيابي پايداري ارقام و تعيين اثر متقابل ژنوتيپ با محيط در هر برنامه معرفي رقم ضرورت دارد. در اين تحقيق 16 ژنوتيپ اميدبخش برنج (شش لاين در دست معرفي، 8 ژنوتيپ والديني و دو ژنوتيپ به­عنوان شاهد) در دو منطقه آمل و ساري طي سال­هاي 1393-1392 در قابل طرح بلوك‌­هاي كامل تصادفي با 3 تكرار از نظر پايداري صفات كمّي مورد بررسي قرار گرفتند. عملكرد دانه در پايان فصل و مابقي صفات در زمان مقتضي خود مورد اندازهگيري قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس مركب براي مهم­ترين صفت گياهان زراعي كه عملكرد مي ­باشد در دو مكان و دو سال و همچنين اثر متقابل بين سال و مكان بسيار معني­ دار شد. از نتايج اين پژوهش در مورد پايداري اين­چنين استنباط مي­ شود كه در شرايط ژنتيكي و محيطي اين آزمايش، نتايج روش­هاي مختلف تجزيه پايداري در تعيين ژنوتيپ­هاي پايدار در بيشتر موارد تا حد زيادي مشابه بوده است. در نهايت براساس پارامتر­هاي پايداري محاسبه شده براي تجزيه پايداري عملكرد، سه ژنوتيپ شماره 1، 13 و 3 به ترتيب با ميانگين­هاي 66/5906، 5/5011 و 33/4463 كيلوگرم در هكتار بعنوان پايدار­ترين و سازگار­ترين ژنوتيپ­ها در اين بررسي شناسايي شد. همچنين روش رگرسيوني، سازگاري عمومي اين ژنوتيپ­ها را به كليه محيط ­ها نشان داد.

Introduction a new varieties of rice with higher yield potential is one of the major goals of breeders. Stability evaluation of the varieties and estimation of the genotype by environment interactions effect should be performed in a conventional variety program. In this research, 16 promising rice genotypes (six lines introduced, eight parental genotypes and two genotypes as control) in two regions of Amol and Sari during 2013-2014 were evaluated in a randomized complete block design with three replications for quantitative traits stability. Grain yield at the end of the season and the other traits were measured at their proper time. Results of combined analysis of variance for yield in two locations and two years, as well as interactions effect between years and locations were very significant.According to the results, it was concluded that in the genetic and environmental conditions of this experiment, the results of different methods of stability analysis in determination the stability of genotypes in most cases were largely similar.Finally, based on the stability parameters, three genotypes including 1, 13 and 3 with average of grain yield 5906.66, 5011.5 and 4463.33 kg/ha, respectively were identified as the most stable and consistent genotypes. Also, the regression method showed the general adaptation of these genotypes to all environmen.