تحليل چندزمانۀ تأثير گردوغبار صنعتي كارخانۀ سيمان مازندران بر پوشش جنگلي اطراف آن

Multi-temporal analysis of the industrial dusts effects of Mazandaran cement plant on neighbouring forest cover

هدف اين پژوهش، بررسي تأثير گردوغبارهاي صنعتي با تحليل شاخص چند‌زمانۀ پوشش گياهي NDVI استخراج‌شده از تصاوير ماهواره‌اي لندست در محدودۀ جنگلي زرندين در بخش سه طرح جنگلداري نكا- ظالمرود از جنگل‌هاي هيركاني شمال كشور بود. بدين منظور، مطابق با موقعيت پيكسل‌هاي محصولات موديس چهار پيكسل 250 متري متأثر از گردوغبار صنعتي در نزديكي كانون گردوغبار در بازديدهاي ميداني شناسايي و انتخاب شد. مقدار همبستگي براي شاخص EVI و شاخص SPI با تأخير زماني هفت‌ماهه، 0/15 و براي شاخص NDVI با تأخير زماني هشت‌ماهه، 0/13 و غيرمعنادار بود. تحليل شاخص NDVI در فواصل مختلف (كمتر از 800 متر تا بيشتر از 2000 متر) از كانون آلودگي در طول سال‌هاي دسترسي به تصاوير لندست (1972 تا 2017 ميلادي) روند كاهشي را نشان داد. نتايج رگرسيون خطي سادۀ شاخص NDVI و زمان در فواصل مختلف از كانون آلودگي نشان داد كه گذشت زمان با تغييرات شاخص NDVI در فاصلۀ كمتر از 800 متر از كانون آلودگي رابطۀ معكوس (ضريب تبيين رگرسيون 0/837) داشت. با افزايش فاصله از كانون آلودگي، تغييرات شاخص NDVI در طول زمان كمتر شد، به‌طوري كه در فاصلۀ بيشتر از 2000 متر، ضريب تبيين رگرسيون بين زمان و تغييرات شاخص NDVI به صفر رسيد. با توجه به ناچيز بودن تأثير خشك سالي و تغييرات كمّي پوشش گياهي در محدودۀ مطالعاتي، نتايج تحقيق مي‌تواند بيانگر تأثير گردوغبار صنعتي در ايجاد تنش پوشش گياهي جنگلي در اطراف كارخانۀ سيمان مازندران باشد.

The present study aims to investigate the effects of industrial dusts on Zarandin forest covering section 3 of the Neka-Zalemrood Forestry Plan in the northern Hyrcanian forests by analyzing NDVI vegetation indices extracted from Landsat satellite imagery. To this end, in accordance with the position of the MODIS pixels, four 250 m pixels affected by industrial dust were identified near the dust center during field visits. The correlation coefficient between EVI and SPI with a 7 month lag was 0.15 and for NDVI with 8 month lag was 0.13. The p-value was not significant. The NDVI at different distances (from less than 800 m to more than 2000 m) of the pollution center during the years of access to Landsat images (1972-2017) showed a decreasing trend. Simple linear regression results of NDVI and time at different distances from the pollution center showed that the passage of time had an inverse correlation with NDVI in less than 800 m distance from the pollution center and its regression coefficient (R2) was 0.837. By increasing the distance from the pollution center, the NDVI variations decreased over time so that the explanation of the regression coefficient between time and NDVI reached zero in a distance more than 2000 m. Due to the small role of drought and quantitative changes of vegetation in the study area, it strengthened the role of industrial dust due to industrial activities in causing forest vegetation stress.