بررسي بيوسيستماتيكي جمعيت هاي گونه (Bufotes variabilis (Pallas 1769 در مناطقي از شرق و شمال شرق استان خوزستان بر اساس داده هاي ريخت سنجي و كروموزومي

Biosystematic study of Bufotes variabilis )Pallas, 1769) populations from East and North east of Khuzestan province based on morphometric and karyotype data

وزغ متغير (Bufotes variabilis) از اعضاي كمپلكس وزغ سبز (Bufotes viridis) است و در خانواده Bufonidae قرار دارد. با وجود اين كه اين گونه در نيمه غربي ايران پراكنش وسيع دارد، اما مطالعات اندكي بر روي جمعيت هاي مختلف اين گونه در كشور و به ويژه در استان خوزستان صورت گرفته است. نمونه برداري ها در تيرماه 1395 آغاز و در شهريور ماه 1396 به پايان رسيد. در مجموع 59 وزغ از مناطق مختلف بهبهان، مسجدسليمان و دهدز جمع آوري شد و مورد مطالعه كروموزمي و ريخت سنجي قرار گرفتند. آزمون آناليز واريانس (Anova) جدايي بين جمعيت ها را در 11 صفت تاييد مي كند. نتايج آزمون t-test نشان داد كه دي مورفيسم جنسي در جمعيت هاي مورد مطالعه وجود ندارد. نتايج تحليل مميزي منجر به استخراج دو تابع معني دار شد. طبق نمودار پراكنش افراد و مركز گروه ها، بر اساس تابع اول نمونه هاي بهبهان تا حدودي از نمونه هاي دو منطقه ديگر جدا مي شود و بر اساس تابع دوم نمونه هاي مسجد سليمان تا حدود زيادي از نمونه هاي دو منطقه ديگر جدا مي شود. در مجموع 89/8 درصد نمونه ها در گروه خود قرار گرفتند. در مطالعه كاريولوژي، همه نمونه ها ديپلوئيد و 2n=22 بودند. در همه وزغ هاي مورد مطالعه كروموزوم ها در دو گروه قرار مي گيرند. گروه اول شامل 6 جفت كروموزوم بزرگ و گروه دوم شامل 5 جفت كروموزوم كوچك مي باشند. در همه نمونه هاي سه منطقه يادشده 8 جفت از كروموزوم ها، متاسانتريك و 3 جفت ساب متاسانتريك هستند. چنين الگوي كاريوتايپي در بسياري از گونه هاي جنس Bufotes گزارش شده است.

Variable toad (Bufotes variabilis) is a member of the Bufotes viridis complex in Bufonidae family. Although this species broadly spreads in the western part of Iran, few studies have been carried out on different populations of this species in Iran, especially in Khuzestan province. Totally 59 specimens were collected from Behbahan, Masjed Soleyman and Dehdez from June 2016 to September 2017. Analysis of variance (Anova) confirmed the separation of populations in 11 characters. The results of t-test showed no sexual dimorphism in the studied populations. The results of the discriminant analysis showed that both functions are significant. Scatter plot of canonical functions shows that according to the first function, the specimens of Behbahan are partially separated from specimens of two other regions and according to the second function, specimens of the Masjed Soleyman are clearly separated from specimens of two other regions. Overall, 89.8% of the toads were placed in their expected groups. Karyological studies demonstrate that all samples are diploid and have 2n=22. These chromosomes are classified into two groups. The first group consists of 6 pairs of large chromosomes and the second group contains 5 pairs of small chromosomes. In all samples of the three mentioned areas, 8 pairs of chromosomes are metacentric and 3 pairs of chromosomes are sub metacentric. Such karyotype pattern has been reported in many species of the genus Bufotes.