برآورد موجودي و ارزش اقتصادي ذخيرۀ كربن گونۀ ارس (M. Bieb Juniperus excelsa) در رويشگاه چهارباغ گرگان

Estimation stock and economic value of carbon storage of Juniperus excelsa in Gorgan Chahar Bagh

افزايش گازهاي گلخانه‌اي سبب تغييرات اقليمي و گرمايش جهاني مي‌شود و آثار زيانباري بر حيات انسان روي كرۀ زمين دارد. اين در حالي است كه جنگل‌ها تأثير مهمي در ذخيره‌سازي كربن دارند. هدف اين پژوهش، تعيين مناسب‌ترين معادلات آلومتريك براي برآورد موجودي ذخيرۀ كربن گونۀ ارس است. براي مدل‌سازي پس از بررسي نتايج آماربرداري مشخصه‌هاي كمي (قطر برابرسينه، ارتفاع كل و سطح تاج پوشش) درختان ارس و مشخص ­شدن دامنۀ تغييرات قطر برابرسينه، در هر طبقۀ قطري دست‌كم سه درخت به‌منظور برداشت نمونه‌هاي برگ، شاخه، تنه و در مجموع از 35 درخت نمونه برداشت شد. مقدار ذخيرۀ كربن برگ، شاخه، تنه و كل درختان در آزمايشگاه محاسبه شد. معادلات آلومتريك براساس مدل‌هاي رگرسيوني تواني، نمايي و چندجمله‌اي به‌دست آمد. براي اعتبارسنجي مدل‌ها از معيار ضريب تعيين، انحراف معيار مدل برازش‌يافته، تحليل رگرسيون و تبعيت توزيع مقادير باقي‌مانده‌ها از توزيع نرمال استفاده شد. نتايج نشان داد كه از بين متغيرهاي مستقل، قطر برابرسينه، سطح تاج و قطر متوسط تاج معادلات با شاخص‌هاي مدل‌سازي مناسب‌تري توليد كردند. همچنين مدل تواني با (0/96= R2) و چندجمله‌اي با (0/95= R2) از مدل نمايي مناسب‌تر بود. ضريب تبيين به‌دست‌آمده از مدل‌هاي رگرسيوني نشان داد كه اين معادلات آلومتريك براي برآورد ذخيرۀ كربن درختان ارس در منطقۀ تحقيق مناسب است. همچنين نتايج نشان داد كه در هر هكتار از تودۀ جنگلي ارس 4/42 تن و در كل عرصۀ تحت مطالعه به مساحت3000 هكتار، 13260 تن كربن توسط قسمت روي زميني گونۀ ارس ذخيره شد. بيشترين مقدار ذخيرۀ كربن مربوط به تنه و كمترين مقدار مربوط به برگ است. ارزش اقتصادي حاصل از ذخيرۀ كربن توسط گونۀ ارس در هر هكتار 25034880 ريال محاسبه شد.

The increase in greenhouse gases results in climate changes and global warming and adversely affects the life on earth, while forests play a prominent role in carbon storage. The purpose of this study was to determine the most suitable allometric equations for estimating carbon storage in juniper species. For modeling, after examining the statistical results of quantitative characteristics (diameter at beast height, height and canopy area) of juniper trees and determination of amplitude of changes in breast height diameter, samples of leaf, branch, and trunk were collected from at least 3 trees in each class (total of 35 trees). The amount of carbon storage of leaf, branch, trunk and total trees was calculated in the laboratory. Allometric equations were obtained based on power, exponential and polynomial regression models. Coefficient of determination, standard deviation of fitted model, regression analysis, and normal distribution of residual values were used to validate the models. The results showed that the independent variables, diameter at beast height, crown surface and mean diameter of the crown produced equations with better modeling indices. Also, the power model (R2 = 0.96) and polynomials (R2 = 0.95) was more appropriate than the exponential model. The coefficient of explanation obtained from the regression models showed that these allometric equations are suitable for estimating carbon storage of juniper trees in the study area. The results also showed that each hectare of juniper forest stands was 4.42 tonnes and 13260 tonnes of carbon was stored by underground part of the juniper species in the whole study area. The highest amount of carbon storage is in the trunk and the lowest is in the leaf. The economic value of carbon storage by species was calculated as 25034880 Rials per hectare.