عنوان مقاله :
بررسي اثرمتقابل ژنوتيپ × محيط و پايداري عملكرد ژنوتيپ‌هاي اميدبخش پنبه (Gossypium hirsutum L.)
عنوان به زبان ديگر :
Investigation of Genotype × Environment Interaction and Yield Stability of Hopeful Cotton (G.hirsutum L.) Genotypes
پديد آورندگان :
عاليشاه، عمران سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي گرگان - مؤسسه تحقيقات پنبه كشور , محمودجانلو، حجت اله سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي گرگان - مؤسسه تحقيقات پنبه كشور , حكمت، محمد حسن مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي داراب - ايستگاه تحقيقات كشاورزي حسن آباد , نادري عارفي، علي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي تهران , سيد معصومي، يعقوب مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي مغان , طلعت، فرشيد مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي اروميه
كليدواژه :
روشهاي پارامتري , سازگاري , عملكرد , همبستگي , وش
چكيده فارسي :
به منظور مطالعه اثر متقابل ژنوتيپ × محيط و پايداري عملكرد ژنوتيپ‌هاي اميدبخش پنبه (Gossypium hirsutum L.)، ده ژنوتيپ جديد پنبه در 12 محيط آزمايشي و در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. آزمايش در مدت دو سال (1393 و 1394) و در شش منطقه (هاشم‌آباد و كاركنده، داراب، مغان، اروميه و گرمسار) به مورد اجرا در آمد. بر اساس نتايج تجزيه واريانس مركب اثر مستقل سال، مكان و ژنوتيپ و همچنين اثرات متقابل دوگانه و سه گانه (سال × مكان× ژنوتيپ) بر عملكرد، تعداد غوزه، وزن غوزه، زودرسي و تعداد شاخه رويا در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بودند. با توجه به نتايج مقايسه ميانگين مركب داده‌ها در سطح سال و مكان‌هاي آزمايشي، ژنوتيپ K8802 با عملكرد 3691 كيلوگرم در هكتار در رتبه نخست قرار داشت. ژنوتيپ‌هاي پايدار شناسايي شده بر اساس پارامترهاي ضريب تغييرات، واريانس محيطي و روش ابرهارت و راسل كاملاً مشابه بود، اما تعداد ژنوتيپ‌هاي پايدار شناسايي شده بر اساس روشهاي مذكور كمتر از روش فينلي و ويلكينسون بود. دامنه تشابه نتايج گزينش ژنوتيپ‌هاي پايدار بر اساس شاخص‌هاي مختلف پايداري از 67 تا 100 درصد متغير و ضرايب همبستگي عملكرد با شاخص‌هاي پايداري (بجز ضريب رگرسيون) از لحاظ آماري معني‌دار بود. بر اساس نتايج اين تحقيق، ژنوتيپ NSK847 در مرحله نخست و ژنوتيپ‌هاي GKTB113 و SKSH-249 بعنوان ژنوتيپ‌هاي پايدار با سازگاري و عملكرد مناسب جهت آزادسازي و استفاده در برنامه‌هاي به‌نژادي كشور شناسايي شدند.
چكيده لاتين :
The objective of this study was to determine genotype × environment (GE) interaction and yield stability of ten cotton genotypes. The trials were conducted at randomized complete block design (RCBD) with four replications at six locations during 2014-2015 cropping seasons. Combined analysis of variance (ANOVA) revealed significant effect of year, location, genotypes (G), environment (E), genotype × environment interactions (GE), binary and trinary factors (year, location, genotype) yield, boll weight, boll number, earliness index and monopod branches number. By comparing the combined means of data at year and location level, it was revealed that the K8802 performed high yielding genotype (3691 kgh-1) followed by NSK847, SKSH-249, BC-244 and GKTB-113. According to yield, stability parameters and adaptability analysis, the NSK847, SKSH-249 and GKTB-113 were ideal genotypes with broad adaptability. Specific adaptation genotypes (e.g. K8802) are ideal for maximizing yield and yield stability in stress conditions. Stability parameters similarity for genotype selection ranged from 67 to 100 percent. Significant relationships were found between yield and stability parameters (except for regression coefficient, bi). Finally, based on the results of this study it can be concluded that the NSK-847 at first place, followed by genotypes GKTB-113 and SKSH-249 as stable genotypes with high yields for release have been identified for cotton breeding program in Iran.
عنوان نشريه :
پژوهشنامه اصلاح گياهان زراعي
